Ενάντια στη Δύση

Στον 16ο αιώνα ο Γάλλος φυσιοδίφης Pierre Belon σημείωνε ότι “οι Τούρκοι δεν εξαναγκάζουν κανένα να ζει σαν Τούρκος.” Δεν αποτελεί συνεπώς έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί Εβραίοι βρήκαν άσυλο και θρησκευτική ελευθερία στην Τουρκία και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες μετά την εκδίωξή τους από την Ισπανία του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλα το 1492. Το αποτέλεσμα ήταν —και εδώ είναι η ύψιστη ειρωνεία— ότι οι ταξιδιώτες απ’ τη δύση ενοχλούνταν από την δημόσια παρουσία των Εβραίων στις μεγάλες τουρκικές πόλεις. Ορίστε ένα από τα πολλά παραδείγματα, μια έκθεση του Ιταλού N. Bisani, ο οποίος επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη το 1788:

Ο ξένος που έχει δει την μισαλλοδοξία στο Λονδίνο και το Παρίσι θα εκπλαγεί εδώ βλέποντας μια εκκλησία ανάμεσα σε ένα τζαμί και μια συναγωγή, και ένα δερβίση δίπλα σε ένα καπουτσίνο μοναχό. Δεν ξέρω πώς η κυβέρνηση αυτή κατάφερε να αποδεχτεί στην αγκαλιά της θρησκείες τόσο αντίθετες με τη δική της. Πρέπει να οφείλεται στον εκφυλισμό του μωαμεθανισμού αυτή η ευτυχής αντίστιξη. Αυτό που είναι ακόμα εκπληκτικότερο είναι ότι βρίσκεις αυτό το πνεύμα ανεκτικότητας στους απλούς ανθρώπους· βλέπεις Τούρκους, Εβραίους, Καθολικούς, Αρμένηδες, Έλληνες και Προτεστάντες να συζητούν για τις δουλειές ή την αναψυχή με τέτοια αρμονία και καλή θέληση, λες και ανήκουν στην ίδια χώρα και θρησκεία.

Το ίδιο χαρακτηριστικό που σήμερα υμνείται στη δύση ως σημάδι της πολιτιστικής της ανωτερότητας —το πνεύμα και η πρακτική της πολυπολιτισμικής ανεκτικότητας— απορρίπτεται λοιπόν ως συνέπεια του ισλαμικού “εκφυλισμού.” Η παράξενη μοίρα των τραπιστών μοναχών της Etoile Marie είναι εξίσου διαφωτιστική. Αφού απελάθηκαν από την Γαλλία από το καθεστώς Ναπολέοντα, εγκαταστάθηκαν στην Γερμανία, από όπου εκδιώχθηκαν το 1868. Και επειδή δεν τους δεχόταν κανένα άλλο χριστιανικό κράτος, ζήτησαν την άδεια του Σουλτάνου να αγοράσουν γη κοντά στη Μπάνια Λούκα, στο σερβικό κομμάτι της σημερινής Βοσνίας, όπου και έζησαν καλά και εμείς καλύτερα —μέχρι που παγιδεύτηκαν στις βαλκανικές συγκρούσεις μεταξύ Χριστιανών.

Πού έχουν λοιπόν την απαρχή τους τα φονταμενταλιστικά χαρακτηριστικά —η θρησκευτική μισαλλοδοξία, η εθνοτική βία, η εμμονή με το ιστορικό τραύμα— που η δύση συνδέει σήμερα με τα Βαλκάνια; Ξεκάθαρα, στην ίδια την δύση.

Πηγή: Zizek, ενάντια στα ανθρώπινα δικαιώματα.