19/12/13

Παιδί γνώριζες διαρκώς άτομα των οποίων η στάση σου φαινόταν αδιανόητη, τόσο που δεν έβρισκες τα λόγια να αντιδράσεις. Μεγαλώνοντας συνήθιζες στη σκέψη ότι δεν είναι δυνατόν να είναι ο κόσμος τόσο κακός όσο πιστεύεις και να καταφέρνει να λειτουργεί, ίσως εσύ να ήσουν αυστηρός κριτής τους...

Και τώρα που δυσκόλεψαν οι μέρες, ανακαλύπτεις έναν προς έναν, όλους αυτούς, να έχουν γίνει φανατικοί ιεροκήρυκες της εκμετάλλευσης ή ακόμα χειρότερα ναζιστές χρυσαυγίτες. Λυκάνθρωποι του Αδόλφου Χίτλερ. Τώρα πια ξέρεις ότι στους δρόμους κυκλοφορούν τέρατα.

Πρέπει να τα ακούμε τα παιδιά.

4/12/13

< 3



Χρυσαυγίτες οι Χιτλερικοί (Μανδραπήλιας Νο.3)

Κολλημένος με τον Χίτλερ, ο υποψήφιος της χρυσής αυγής στη Μεσσηνία... 



εξαγγελία εκτελέσεων από τη Χρυσή Αυγή (Μανδραπήλιας Νο.2)




Τελικά οι μαζικές εκτελέσεις είναι στις προεκλογικές εξαγγελίες των υποψηφίων βουλευτών της χρυσής αυγής... 

Screenshot από σημερινή ανάρτηση στο facebook του υποψήφιου βουλευτή της ναζιστικής χρυσής αυγής στη Μεσσηνία, και πυρηνάρχη Κυπαρισσίας, Νικήτα Μανδραπήλια... 





πηγή: https://www.facebook.com/nikitas.mand

27/10/13

Τι είναι το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα; Για ποιο λόγο έχει σημασία; γράφει η Angela Davis



Η φυλάκιση έχει γίνει μια απάντηση που δίνεται με το παραμικρό, σε υπερβολικά πολλά από τα κοινωνικά προβλήματα που επιβαρύνουν τους βυθισμένους στη φτώχεια ανθρώπους. Προβλήματα που συχνά καμουφλάρονται με τη βολική ομαδοποίηση τους στην κατηγορία “έγκλημα” και με την αυτόματη απόδοση της εγκληματικής συμπεριφοράς στους έγχρωμους. Η έλλειψη στέγης, η ανεργία, η εξάρτηση από τα ναρκωτικά, οι μεταδοτικές ασθένειες και ο αναλφαβητισμός είναι μόνο λίγα από τα προβλήματα που εξαφανίζονται από τη δημόσια θέα όταν οι άνθρωποι που τα αντιμετωπίζουν καταχωνιάζονται σε κάποιο κελί. Οι φυλακές λοιπόν, παρουσιάζονται σα μαγικό κόλπο. Ή καλύτερα, οι άνθρωποι που ψηφίζουν υπέρ νέων ποινών και φυλακών και σιωπηρά συναινούν στην εξάπλωση ενός δικτύου φυλακών και καταστημάτων κράτησης, έχουν εξαπατηθεί να πιστεύουν στα μαγικά αποτελέσματα της φυλάκισης. Όμως οι φυλακές δεν εξαφανίζουν τα προβλήματα αλλά τους ανθρώπους. Και η πρακτική εφαρμογή της εξαφάνισης τεραστίων αριθμών ανθρώπων από φτωχιές, μεταναστευτικές και φυλετικά περιθωριοποιημένες κοινότητες, έχει γίνει κυριολεκτικά μια μεγάλη επιχείρηση.


Πίσω από τη φαινομενική ευκολία των μαγικών υπάρχει πάντα έντονη παρασκηνιακή δραστηριότητα. Όταν οι φυλακές εξαφανίζουν ανθρώπους προκειμένου να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι λύνουν τα κοινωνικά προβλήματα, ποινικές υποδομές πρέπει να δημιουργηθούν για να στεγάσουν έναν ραγδαία αυξανόμενο πληθυσμό φυλακισμένων. Αγαθά και υπηρεσίες πρέπει να παρασχεθούν για να διατηρηθούν οι έγκλειστοι πληθυσμοί ζωντανοί. Κάποιες φορές αυτοί οι πληθυσμοί πρέπει να διατηρούνται απασχολημένοι και άλλες, ιδιαίτερα στις καταπιεστικές φυλακές υπερ-υψίστης ασφαλείας και στα κέντρα κράτησης μεταναστών, πρέπει να στερηθούν οποιαδήποτε δραστηριότητα έχει κάποιο νόημα. Πλήθος σιδηροδέσμιων και αλυσοδεμένων ανθρώπων, διασχίζουν τα σύνορα καθώς μεταφέρονται από τη μια ομοσπονδιακή φυλακή στην άλλη. Όλη αυτή η διαδικασία που συνηθίζονταν να είναι κυρίως αρμοδιότητα του κράτους, τώρα διεξάγεται και από ιδιωτικές επιχειρήσεις, η σύνδεση των οποίων με το κράτος, στον τομέα που κατ’ ευφημισμών αποκαλείται “σωφρονισμός”, συντονίζεται επικίνδυνα με το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Τα κέρδη που προκύπτουν από τις επενδύσεις στη βιομηχανία της τιμωρίας, σαν κι αυτά που προκύπτουν στην παραγωγή όπλων, ισοδυναμούν με κοινωνική καταστροφή. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις βασικές ομοιότητες και τη δυνατότητα κέρδους των επιχειρηματικό-κρατικών κυκλωμάτων στους τομείς της στρατιωτικής παραγωγής και της απονομής ποινών, το εξαπλωνόμενο ποινικό σύστημα μπορεί πια να χαρακτηριστεί ως “φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα”.


Το χρώμα της φυλάκισης


Σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι σήμερα (1998) φυλακισμένοι στο τεράστιο δίκτυο των αμερικάνικων φυλακών και καταστημάτων κράτησης. Περισσότερο από το 70% του φυλακισμένου πληθυσμού είναι έγχρωμοι. Είναι ευρέως γνωστό ότι η γρηγορότερα αυξανόμενη ομάδα φυλακισμένων είναι οι μαύρες γυναίκες όπως και ότι οι αυτόχθονες αμερικάνοι είναι η μεγαλύτερη, αναλογικά με το μέγεθός της. Περίπου πέντε εκατομμύρια άνθρωποι- συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν περιοριστικούς όρους ή αναστολή- είναι υπό το καθεστώς άμεσης επίβλεψης από το σύστημα ποινικής καταστολής.


Τρεις δεκαετίες πριν, ο πληθυσμός των κρατουμένων ήταν περίπου το 1/8 του σημερινού μεγέθους. Ενώ οι γυναίκες αποτελούν ένα σχετικά μικρό ποσοστό ανθρώπων πίσω από τα κάγκελα, σήμερα ο αριθμός των έγκλειστων γυναικών στην Καλιφόρνια μόνο, είναι σχεδόν διπλάσιος από τον πληθυσμό των έγκλειστων γυναικών σε πανεθνικό επίπεδο το 1970. Σύμφωνα με τον Elliot Currile: «Η φυλακή καραδοκεί στην κοινωνία μας σε μια πρωτοφανή έκταση στην ιστορία μας ή την ιστορία οποιασδήποτε άλλης βιομηχανικής δημοκρατίας. Κάπως σαν τους μεγάλους πόλεμους, ο μαζικός εγκλεισμός έχει γίνει το πιο ολοκληρωτικά εφαρμοσμένο κυβερνητικό πρόγραμμα της εποχής μας».


Προκειμένου να συσσωρεύσει ανθρώπινα κορμιά προορισμένα για την κερδοφόρα τιμωρία τους, η πολιτική οικονομία των φυλακών στηρίζεται στην φυλετικοποιημένη αντίληψη της εγκληματικότητας- όπως οι εικόνες των εξαρτώμενων από την κοινωνική πρόνοια γυναικών που γεννάνε παιδιά εγκληματίες- και σε ρατσιστικές πρακτικές στη σύλληψη, την καταδίκη και την παραδειγματική επιβολή ποινών. Τα έγχρωμα σώματα αποτελούν το βασικό ακατέργαστο ανθρώπινο υλικό σε αυτό το τεράστιο πείραμα εξαφάνισης των τεράστιων κοινωνικών προβλημάτων της εποχής μας. Μόλις η αύρα της μαγείας εξαφανιστεί από την λύση της φυλάκισης, αυτό που αποκαλύπτεται είναι ο ρατσισμός, η ταξική βία και η παρασιτική σαγήνη του καπιταλιστικού κέρδους. Το φυλακο-βιομηχανικό σύστημα, ηθικά και υλικά, απομυζεί τον πληθυσμό του και καταβροχθίζει τον κοινωνικό πλούτο, αναγκασμένο να ανταπεξέλθει στα πολλά προβλήματα που έχουν οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των κρατουμένων.


Όσο οι φυλακές κερδίζουν συνεχώς χώρο στο κοινωνικό πεδίο, άλλα κυβερνητικά προγράμματα που μέχρι πρότινος επιλέγονταν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινωνίας- όπως η προσωρινή βοήθεια σε άπορες οικογένειες- τείνουν να εξαλειφθούν. Η υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της πειθαρχίας και της ασφάλειας σε κυρίαρχα, πάνω από τη μάθηση, ζητήματα, στα δημόσια σχολεία των φτωχών κοινοτήτων, είναι άμεσα σχετιζόμενα με την “λύση” της φυλακής.


Βγάζοντας κέρδος από τους κρατούμενους


Με τις φυλακές να πολλαπλασιάζονται στην αμερικάνικη κοινωνία, το ιδιωτικό κεφάλαιο έχει εισχωρήσει στη βιομηχανία της τιμωρίας. Αν οι φυλακές γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές στην αμερικάνικη οικονομία, είναι ακριβώς επειδή παρέχουν τη δυνατότητα του κέρδους. Αν η έννοια της τιμωρίας ως πηγή ενδεχόμενων υψηλών κερδών είναι από μόνη της άθλια, τότε η στρατηγική που βασίζεται σε ρατσιστικές λειτουργίες και ιδεολογίες ώστε να εξωραϊστεί και να γίνει κερδοφόρα η μαζική τιμωρία είναι ακόμα πιο ελεεινή.


Η ιδιωτικοποίηση των φυλακών είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της σύγχρονης τάσης του κεφαλαίου προς την βιομηχανία της φυλακής. Όμως, ενώ ακόμα και οι κρατικές φυλακές συχνά δε συμμορφώνονται στα διεθνή δεδομένα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ιδιωτικές είναι ακόμα πιο επιπόλαιες. Τον Μάρτιο αυτού του χρόνου (1998), η Σωφρονιστική Εταιρεία της Αμερικής (CCA), η μεγαλύτερη εταιρεία ιδιωτικών φυλακών στις Ε.Π.Α. διέθετε 54.944 κλίνες σε 68 καταστήματα κράτησης ως ιδιωτικές ή δημόσιες φυλακές στις Ε.Π.Α., στο Πουέρτο Ρίκο, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία. Ακολουθώντας την παγκόσμια τάση της υποβολής περισσότερων γυναικών σε δημόσια τιμωρία, η ΣΕΑ προσφάτως άνοιξε μια γυναικεία φυλακή, έξω από την Μελβούρνη. Η εταιρεία πρόσφατα προσδιόρισε την Καλιφόρνια ως το “νέο σύνορό” της.


Η Σωφρονιστική Εταιρεία του Γουακενχάτ (WCC), η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία φυλακών των Ε.Π.Α. κέρδισε συμβόλαια και επιχορηγήσεις για να διαχειριστεί 46 φυλακές στην Β. Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Αυστραλία. Της ανήκουν συνολικά 30.424 κλίνες καθώς επίσης συμβόλαια για τις υπηρεσίες υγείας, την μεταφορά και την ασφάλεια των κρατουμένων.


Ως τώρα, τα κέρδη της CCA και της WCC πηγαίνουν πολύ καλά. Μεταξύ του 1996 και του 1997, τα έσοδα της CCA αυξήθηκαν κατά 58% από 293 εκατομμύρια δολάρια σε 426 εκατομμύρια. Τα καθαρά κέρδη της αυξήθηκαν από 30,9 εκατομμύρια σε 53,9. Η WCC αύξησε τα έσοδα της από 138 εκατομμύρια δολάρια το 1996 σε 210 το 1997. Σε αντίθεση με τα κρατικά σωφρονιστικά ιδρύματα, τα υπέρογκα κέρδη από αυτά τα ιδιωτικά ιδρύματα βασίζονται στη μαύρη εργασία.


Το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα


Όμως οι εταιρίες των ιδιωτικών φυλακών είναι μόνο το πιο εμφανές στοιχείο της αυξανόμενης ιδιωτικοποίησης της τιμωρίας. Οι κρατικές αναθέσεις οικοδόμησης νέων φυλακών, έχουν τονώσει την κατασκευαστική βιομηχανία. Ο κλάδος των αρχιτεκτόνων έχει εντοπίσει μια νέα σημαντική τάση· αυτή του σχεδιασμού φυλακών. Η τεχνολογία που αναπτύσσεται για τον στρατό από εταιρείες όπως η Westinghouse, πωλείται για χρήση στους τομείς επιβολής νόμου και τιμωρίας.
Επιπλέον, εταιρείες που μοιάζουν να μην έχουν σχέση με την τιμωριτική αγορά, στην πραγματικότητα σχετίζονται με την επέκταση του φυλακο- βιομηχανικού συμπλέγματος. Οι μετοχές των εταιρειών κατασκευής φυλακών είναι μια από τις πολλές πηγές κερδοφόρων επενδύσεων για επιτυχημένους επενδυτές όπως ο Merrill Lynch. H MCI χρεώνει τους κρατούμενους και τις οικογένειες τους, με εξωφρενικές τιμές για τις αναγκαίες σ’ αυτούς τηλεφωνικές κλήσεις, οι οποίες συχνά είναι η μόνη επαφή που έχουν οι κρατούμενοι με τον έξω κόσμο.


Πολλές επιχειρήσεις, των οποίων τα προϊόντα καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση, έχουν καταλάβει ότι η εργατική δύναμη των κρατουμένων, μπορεί να είναι τόσο κερδοφόρα όσο η εργατική δύναμη του Τρίτου Κόσμου την οποία εκμεταλλεύονται οι αμερικάνικες πολυεθνικές. Έτσι οι εργάτες που ανήκουν σε συνδικάτα, εκτοπίζονται στην ανεργία και πολλές φορές καταλήγουν ακόμα και στη φυλακή. Κάποιες από τις εταιρείες που χρησιμοποιούν την εργατική δύναμη των κρατουμένων είναι η JBM, Motorola, Compaq, Texas Instruments, Honeywell, Microsoft, Boeing. Όμως, δεν είναι μόνο οι βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, που δρέπουν τους καρπούς τις εργασίας των κρατουμένων. Τα καταστήματα της Nordstrom πουλάνε τζιν με την ετικέτα “Prison Blues” όπως επίσης μπλουζάκια κα πανωφόρια φτιαγμένα στις φυλακές του Oregon. Το διαφημιστικό σλόγκαν για αυτά τα ρούχα είναι: «φτιαγμένα μέσα, για να φορεθούνε έξω». Οι κρατούμενοι στη Μaryland τσεκάρουν γυάλινα μπουκάλια και βάζα που χρησιμοποιούνται από την Revlon και την Pierre Cardin και σχολεία από όλο τον κόσμο αγοράζουν αναμνηστικές κούπες αποφοίτησης και τηβέννους φτιαγμένες από κρατούμενους της Νότιας Καρολίνας.


Για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις γράφει η Eve Coldberg και η Linda Evans (πολιτικοί κρατούμενοι στο ομοσπονδιακό σωφρονιστικό κατάστημα στο Δουβλίνο της Καλιφόρνιας) η εργασία των κρατουμένων είναι σαν τη κότα με τα χρυσά αυγά. Χωρίς απεργίες. Χωρίς συνδικαλισμό. Χωρίς ταμείο ανεργίας ή εργατικές αποζημιώσεις. Χωρίς το εμπόδιο της διαφορετικής γλώσσας όπως στις ξένες χώρες. Οι νέες φυλακές Λεβιάθαν είναι χτισμένες σε χιλιάδες στρέμματα εργοστασίων μέσα από το τοίχος. Οι κρατούμενοι εισάγουν δεδομένα για την Shevron, κάνουν τηλεφωνικές κρατήσεις για την TWA, εκτρέφουν γουρούνια, φτυαρίζουν κοπριά, φτιάχνουν ηλεκτρικούς πίνακες, λιμουζίνες, στρώματα νερού και εσώρουχα, για τη Victoria Secret – όλα με κοινό παρανομαστή το κόστος της “ελεύθερης εργασίας”.


Καταβροχθίζοντας τον κοινωνικό πλούτο


Παρόλο που η εργασία των κρατουμένων- η οποία σε τελική ανάλυση αμείβεται σε ένα επίπεδο πολύ χαμηλότερο του βασικού μισθού- είναι πολύ κερδοφόρα για τις ιδιωτικές εταιρείες που την χρησιμοποιούν, το ποινικό σύστημα από μόνο του δε παράγει πλούτο. Καταβροχθίζει τον κοινωνικό πλούτο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επιδότηση κατοικιών για αστέγους, για τη βελτίωση της δημόσιας παιδείας των φτωχών και φυλετικά περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, για να δημιουργήσει δημόσια προγράμματα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά για άτομα που θέλουν να απαλλαγούν από τις εξαρτήσεις τους, να δημιουργήσει ένα εθνικό σύστημα υγείας, να επεκτείνει προγράμματα που καταπολεμούν το AIDS, να ξεριζώσει την ενδοοικογενειακή βία και σταδιακά να δημιουργήσει θέσεις εργασίας με ικανοποιητικές αποδοχές για τους ανέργους.


Από το 1984 άνοιξαν περισσότερες από 20 καινούργιες φυλακές στην Καλιφόρνια τη στιγμή που μόνο μια πανεπιστημιακή σχολή προστέθηκε στο κρατικό πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και καμμία στο δεύτερο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Το 1996-97 η ανώτατη εκπαίδευση απολάμβανε μόλις το 8,7% του προϋπολογισμού ενώ στον σωφρονισμό αντιστοιχεί το 9,6%. Τώρα που η επανένταξη των αποκλεισμένων έχει κηρυχτεί παράνομη στην Καλιφόρνια, έγινε προφανές ότι η εκπαίδευση προορίζεται για κάποιους ανθρώπους ενώ η φυλακή για άλλους. Πενταπλάσιοι μαύροι έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στη φυλακή από ότι στα τετραετούς φοίτησης κολέγια και πανεπιστήμια. Αυτός ο νέος διαχωρισμός έχει επικίνδυνες συνέπειες για ολόκληρη τη χώρα.


Απομονώνοντας ανθρώπους χαρακτηρισμένους ως εγκληματίες, η φυλακή συγχρόνως ενισχύει και αποκρύπτει το δομικό ρατσισμό της αμερικάνικης οικονομίας. Οι ισχυρισμοί για χαμηλά επίπεδα ανεργίας, ιδίως στις κοινότητες των μαύρων, έχουν νόημα μόνο αν κάποιος θεωρήσει ότι ο τεράστιος αριθμός ανθρώπων στη φυλακή έχει πραγματικά εξαφανιστεί και για αυτό δεν έχει δικαίωμα στην εργασία. Οι αριθμοί των μαύρων και των λατιναμερικάνων, προσφάτως εγκλεισμένων, κυμαίνονται στο 2% της αντρικής εργατικής δύναμης. Σύμφωνα με τον εγκληματολόγο David Downes : «αν εξετάσουμε τον εγκλεισμό ως καμουφλαρισμένη ανεργία, μπορεί το επίπεδό της να αυξηθεί κατά περίπου 1/3 στο 8%. Οι συνέπειες στην εργατική δύναμη των μαύρων είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές ανεβάζοντας την ανεργία των μαύρων αντρών από το 11 στο 19%».


Η κρυφή ατζέντα


Ο μαζικός εγκλεισμός δεν είναι η λύση στην ανεργία, ούτε είναι η λύση στα προβλήματα που κρύβονται πίσω από ένα ραγδαία αυξανόμενο δίκτυο φυλακών και καταστημάτων κράτησης. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων έχει εξαπατηθεί να πιστεύει στην αποτελεσματικότητα της φυλάκισης ακόμα κι αν τα ιστορικά δεδομένα ξεκάθαρα αποδεικνύουν ότι οι φυλακές δεν λύνουν κάποιο πρόβλημα. Ο ρατσισμός έχει υπονομεύσει την ικανότητα μας να παράγουμε έναν δημοφιλή κριτικό λόγο που να ανταγωνίζεται την ιδεολογική απάτη που αναγάγει τη φυλάκιση σε κλειδί της δημόσιας ασφάλειας. Το επίκεντρο της προσοχής της κρατικής πολιτικής, ραγδαία μετατοπίζεται από το κοινωνικό κράτος στον κοινωνικό έλεγχο.


Μαύροι, Λατιναμερικάνοι, αυτόχθονες αμερικάνοι και πολλοί Ασιάτες νεολαίοι απεικονίζονται ως οι πρωτεργάτες της βίας, της διακίνησης ναρκωτικών και ως ζηλόφθονες για τα αγαθά που δε δικαιούνται να κατέχουν. Νεαρές μαύρες και λατιναμερικάνες παρουσιάζονται ως σεξουαλικά ασύδοτες γυναίκες που γεννοβολούν μωρά και φτώχεια. Η εγκληματικότητα και η παρέκκλιση είναι φυλετικοποιημένες. Η επιτήρηση έτσι είναι επικεντρωμένη στις κοινότητες των έγχρωμων, των μεταναστών, των ανέργων, των αναλφάβητων, των άστεγων και γενικά αυτών που έχουν μειωμένη πρόσβαση στις κοινωνικές παροχές. Η δυνατότητα πρόσβασης στις κοινωνικές παροχές συνεχίζει να μειώνεται σε μεγάλο βαθμό επειδή η επιβολή του νόμου και τα μέτρα ποινικής προστασίας όλο και περισσότερο τις καταβροχθίζουν. Το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα έχει έτσι δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο τιμωρίας που μόνο διευρύνει τη φτώχεια αυτών που το πρόβλημα της φτώχεια τους υποτίθεται ότι λύνεται με τη φυλάκιση.


Έτσι όσο το κέντρο βάρους της κυβερνητικής πολιτικής μετατοπίζεται από την κοινωνική πρόνοια στον έλεγχο του εγκλήματος, ο ρατσισμός διεισδύει πιο βαθιά στις οικονομικές και ιδεολογικές δομές της αμερικάνικης κοινωνίας. Εντωμεταξύ συντηρητικοί σταυροφόροι εναντιώνονται στη επανένταξη των αποκλεισμένων και την πολυπολιτισμική εκπαίδευση που οδηγούν στο τέλος του ρατσισμού, αν και οι αντίπαλοί τους θεωρούν ότι τα υπολείμματα ρατσισμού μπορούν να εξωραϊστούν με τον διάλογο και τη συζήτηση. Οι συζητήσεις όμως για τις “σχέσεις μεταξύ των φυλών” δύσκολα θα διαλύσουν το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα που θρέφει και γιγαντώνει τον ρατσισμό που κρύβεται βαθιά στις δομές τις κοινωνίας μας.


Η εμφάνιση του αμερικάνικου φυλακο-βιομηχανικού συμπλέγματος σε μια συγκυρία ραγδαίας συντηρητικοποίησης , σηματοδοτεί μια νέα ιστορική στιγμή, οι κίνδυνοι της οποίας είναι χωρίς προηγούμενο. Αλλά αυτό είναι και μια ευκαιρία. Υπολογίζοντας τον εντυπωσιακό αριθμό από απλά εγχειρήματα που συνεχίζουν να αντιστέκονται στην επέκταση της βιομηχανίας της τιμωρίας, οφείλει να γίνει εφικτό να βρεθούν αυτές οι προσπάθειες μαζί για να δημιουργηθούν ριζοσπαστικά και ορατά σε εθνικό επίπεδο κινήματα που πειστικά θα υποστηρίξουν ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι καινούργιες φυλακές αλλά νέο σύστημα υγείας, στέγασης, μόρφωσης, προγράμματα απεξάρτησης, εργασίας. Για να διασφαλίσουμε ένα δημοκρατικό μέλλον, είναι δυνατόν και απαραίτητο να συνυφάνουμε τα ποικίλα νήματα αντίστασης στο φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα σε ένα δυναμικό κίνημα κοινωνικής αλλαγής.


Μετάφραση Α. Θεοφίλου
Ε’ πτέρυγα φυλακών Δομοκού


11/04/13


Σημείωση: χρησιμοποιώ τον όρο φυλακο- βιομηχανικό σύμπλεγμα και όχι σωφρονιστικό βιομηχανικό καθώς η ίδια η συγγραφέας χρησιμοποιεί τον όρο prison-industrial και όχι το correctional industrial complex. ΒλέπεAngela Davis: Are prisons obsolete? σελίδα 86. Επίσης, γιατί η έννοια της φυλακής ως “σωφρονιστικό” κατάστημα είναι ξεπερασμένη. Οι φυλακές πια λέγονται καταστήματα κράτησης.

13/9/13

ο ρατσιστής στον καθρεύτη

Αυτό που δεν καταλαβαίνει όποιος προσχωρεί στο ρατσισμό και τις στερεοτυπικες θεωρήσεις... είναι ότι πιθανότατα να βρίσκεται στην από εκει πλευρά του ρατσισμου -εκει που είναι τα θύματα. Οχι επειδή η χώρα μας αντιμετωπίζεται από τη δύση στερεοτυπικά ή επειδή είμαστε πιο μαυριδεροί ή πιο θεοσεβούμενοι ή πιο μισογύνηδες... τα στερεότυπα κατασκευάζονται εύκολα και τα ξεφορτώνεσαι δύσκολα... και η χώρα μας είναι σταυροδρόμι πολιτισμών, κοιτίδα πολυπολιτισμού αρα πάνω στον κάθε έλληνα ρατσιστή κατι το επιλήψιμο θα βρει η ρατσιστική θεωρία... και εμείς δεν εχουμε κανένα πρόβλημα μ αυτό, ο μόνος που εχει πρόβλημα είναι ο ιδιος ο ρατσιστής.

Ρατσιστή, ο ρατσισμός είναι η δυστυχία σου.

16/7/13

Οι ρατσιστές ΕΙΝΑΙ ηλίθιοι

Οι προκαταλήψεις, ο ρατσισμός και η έλλειψη ανεκτικότητας συναντώνται κυρίως σε άτομα με μεγαλύτερη γνωστική ακαμψία και χαμηλότερη κοινωνική διαδραστικότητα, όπως επιβεβαιώνει πρόσφατη επιστημονική έρευνα.

Αναλύοντας δύο μεγάλα και αντιπροσωπευτικά δείγματα πληθυσμού από ολόκληρη την Αγγλία (15.874 άτομα), οι Γκόρντον Χόντσον και Μάικλ Μπουσέρι ανακάλυψαν ότι ο χαμηλότερος δείκτης πνευματικών ικανοτήτων προοιωνίζεται εντονότερο ρατσισμό, μέσω της υιοθέτησης ακροδεξιών ιδεολογιών (κοινωνικός συντηρητισμός, ακροδεξιός απολυταρχισμός) και του χαμηλού δείκτη επαφής με άλλες ομάδες.

Μια δευτερεύουσα ανάλυση δείγματος από τις ΗΠΑ επιβεβαίωσε την επίδραση της μειωμένης ικανότητας για αφηρημένη σκέψη πάνω στην απόκτηση προκαταλήψεων έναντι της ομοφυλοφιλίας, μια σχέση που εν μέρει αποκαλείται τόσο από τις αυταρχικές ιδεολογίες όσο και από τα χαμηλά επίπεδα επαφής με άλλες ομάδες πληθυσμού.

Σε όλες τις αναλύσεις υπήρξε μέριμνα ώστε το δείγμα να μην χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα επίπεδα εκπαίδευσης ή κοινωνικο-οικονομικής θέσης.

«Τα αποτελέσματά μας καταδεικνύουν ότι οι γνωστικές ικανότητες παίζουν έναν κρίσιμο αν και υποτιμημένο ρόλο στο θέμα των προκαταλήψεων» αναφέρουν σε άρθρο τους στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science, όπου δημοσιεύουν τα αποτελεσματα της μελέτης τους oι δύο ερευνητές προτείνoντας μεγαλύτερη προσοχή στον παράγοντα «γνωστικές ικανότητες» κατά την αναζήτηση μοντέλων ερμηνείας των κοινωνικών προκαταλήψεων.

20/6/13

για την ερτ


Ειλικρινής απορία: Γιατί κανένας από τους αμέτρητους που δηλώνουν επαναστάτες σε αυτή τη χώρας, δεν συζητάει ρεαλιστικά τις επαναστατικές δυνατότητες από την ΕΡΤ; Το ξέρουν βέβαια ότι η κατάληψη της ΕΡΤ είναι από τις σπάνιες στιγμές που το άλογο της ιστορίας σκύβει μπροστά σου περιμένοντας να το καβαλήσεις..
Η ΕΡΤ είναι μια διαρκής μαζική παλλαϊκή διαδήλωση και έχει στη διάθεσή της έναν από τους μεγαλύτερους πειρατικούς ραδιοσταθμόυς στην ιστορία. Γιατί λοιπόν δεν είμαστε εκεί επιδιώκοντας μια πραγματικά δημοκρατική, εργατική, προλεταριακή κατάληψη του χώρου και των συχνοτήτων; Γιατί βλέπουμε την ΕΡΤ ως σημείο άμυνας και όχι ως σημείο αντεπίθεσης; Γιατί αφήνουμε την υπάρχουσα ιεραρχία να κάνει κουμάντο και δεν διεκδικούμε να κάνουμε εμείς τώρα την αναδιάταξη της ΕΡΤ ως φορέα του δημόσιου αγαθού της πληροφόρησης, μετατρεποντάς τη σε όπλο αντεπίθεσης; Γιατί επιτρέπουμε να κάνουν τα απεργιακά δελτία οι "αλήτες, ρουφιάνοι" και όχι οι πραγματικοί εργαζόμενοι της ΕΡΤ μαζί με τους αλληλέγγυους; Γιατί μαζί με την αλληλεγγύη που δείχνουμε στους εργαζόμενους δεν τους εξηγούμε οτι η ιεραρχία τους πια έχει πάψει, αφού δεν ανήκουν στο κράτος, και ότι δεν πρόκειται να τους σώσει ούτε κάποιος από τη κυβέρνηση ούτε το ΣτΕ, αλλά οι ίδιοι πρέπει να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Γιατί την ΕΡΤ τη φυλάνε μόνο οι φύλακες της που τους διόρισε η κυβέρνηση και δεν υπάρχουν παραταγμένες δυνάμεις πολιτοφυλακής;Μήπως ο λόγος της αδρανειάς μας είναι επειδή το να αρπάξεις τη  συγκυρία απαιτεί οργάνωση, και οι υπάρχουσες οργανώσεις ήρθαν στην ΕΡΤ μόνο για να βάλουν το πανό τους;! Μα το μέγεθος της ταξικής επίθεσης που δεχτήκαμε, μας ριζοσπαστικοποιεί, και το μεγαλείο του ραδιομεγάρου δίπλα μας μας δίνει κουράγιο να μείνουμε εκεί και να οργανώθούμε. Μέχρι τότε θα ψάχνω στους διαδρόμους της κατάληψης τα περάσματα μέσα απ τα οποία θα διέλθει το πνεύμα της ιστορίας, γιατι αν δεν αρπάξουμε σύντομα την ΕΡΤ, δε θα μας ξαναδωθεί τέτοια ευκαιρία για πάρα πολύ καιρό.


18/6/13

Μισώ τους αδιάφορους [Γκράμσι]

«Μισώ τους αδιάφορους. Πιστεύω ότι το να ζεις σημαίνει να εντάσσεσαι κάπου. Όποιος ζει πραγματικά δεν μπορεί να μην είναι πολίτης και ενταγμένος. Η αδιαφορία είναι αβουλία, είναι παρασιτισμός, είναι δειλία, δεν είναι ζωή. Γι’ αυτό μισώ τους αδιάφορους.

Η αδιαφορία είναι το νεκρό βάρος της ιστορίας. Η αδιαφορία δρα δυνατά πάνω στην ιστορία. Δρα παθητικά, αλλά δρα. Είναι η μοιρολατρία. Είναι αυτό που δεν μπορείς να υπολογίσεις. Είναι αυτό που διαταράσσει τα προγράμματα, που ανατρέπει τα σχέδια που έχουν κατασκευαστεί με τον καλύτερο τρόπο. Είναι η κτηνώδης ύλη που πνίγει την ευφυΐα. Αυτό που συμβαίνει, το κακό που πέφτει πάνω σε όλους, συμβαίνει γιατί η μάζα των ανθρώπων απαρνείται τη βούλησή της, αφήνει να εκδίδονται νόμοι που μόνο η εξέγερση θα μπορέσει να καταργήσει, αφήνει να ανέβουν στην εξουσία άνθρωποι που μόνο μια ανταρσία θα μπορέσει να ανατρέψει. Μέσα στη σκόπιμη απουσία και στην αδιαφορία λίγα χέρια, που δεν επιτηρούνται από κανέναν έλεγχο, υφαίνουν τον ιστό της συλλογικής ζωής, και η μάζα είναι σε άγνοια, γιατί δεν ανησυχεί. Φαίνεται λοιπόν σαν η μοίρα να συμπαρασύρει τους πάντες και τα πάντα, φαίνεται σαν η ιστορία να μην είναι τίποτε άλλο από ένα τεράστιο φυσικό φαινόμενο, μια έκρηξη ηφαιστείου, ένας σεισμός όπου όλοι είναι θύματα, αυτοί που τον θέλησαν κι αυτοί που δεν τον θέλησαν, αυτοί που γνώριζαν κι αυτοί που δεν γνώριζαν, αυτοί που ήταν δραστήριοι κι αυτοί που αδιαφορούσαν. Κάποιοι κλαψουρίζουν αξιοθρήνητα, άλλοι βλαστημάνε χυδαία, αλλά κανείς ή λίγοι αναρωτιούνται: αν είχα κάνει κι εγώ το χρέος μου, αν είχα προσπαθήσει να επιβάλλω τη βούλησή μου, θα συνέβαινε αυτό που συνέβη;

Μισώ τους αδιάφορους και γι’ αυτό: γιατί με ενοχλεί το κλαψούρισμά τους, κλαψούρισμα αιωνίων αθώων. Ζητώ να μου δώσει λογαριασμό ο καθένας απ’ αυτούς με ποιον τρόπο έφερε σε πέρας το καθήκον που του έθεσε και του θέτει καθημερινά η ζωή, γι’ αυτό που έκανε και ειδικά γι’ αυτό που δεν έκανε. Και νιώθω ότι μπορώ να είμαι αδυσώπητος, ότι δεν μπορώ να χαλαλίσω τον οίκτο μου, ότι δεν μπορώ να μοιραστώ μαζί τους τα δάκρυά μου.

Είμαι ενταγμένος, ζω, νιώθω ότι στις συνειδήσεις του χώρου μου ήδη πάλλεται η δραστηριότητα της μελλοντικής πόλης, που ο χώρος μου χτίζει. Και μέσα σ’ αυτήν την πόλη η κοινωνική αλυσίδα δεν βαραίνει τους λίγους, μέσα σ’ αυτήν κάθε συμβάν δεν οφείλεται στην τύχη, στη μοίρα, μα είναι ευφυές έργο των πολιτών. Δεν υπάρχει μέσα σ’ αυτήν κανείς που να στέκεται να κοιτάζει από το παράθυρο ενώ οι λίγοι θυσιάζονται, κόβουν τις φλέβες τους. Ζω, είμαι ενταγμένος. Γι’ αυτό μισώ αυτούς που δεν συμμετέχουν, μισώ τους αδιάφορους».

Αναδημοσίευση από    tvxs.gr . Μετάφραση  Τόνια Τσίτσοβιτς   

Η ήττα της Χρυσής Αυγής

Ο νικηφόρος αγώνας για το άνοιγμα της δημόσιας τηλεόρασης -θα- είναι μια ήττα της κυβερνητικής πολιτικής και όσων τη στηρίζουν. Κύριος υποστηριχτής αυτής της πολιτικής αποδείχθηκε η "αντισυστημική" χρυσή αυγή.
Η χρυσή αυγή από τη πρώτη στιγμή βγήκε να κατηγορήσει τη δημόσια τηλεόραση ότι δεν είναι φιλοχρυσαυγίτικη (δηλαδή φιλοναζιστική και φιλοχουντική) και να δηλώσει υπερ του κλεισίματος. Στη συνέχεια ένας προς έναν οι βουλευτές, οι ιστοσελίδες και τα έντυπα της χρυσής αυγής πανηγύρισαν το κλείσιμο της δημόσιας τηλεόρασης επαναλαμβάνοντας όλα τα στερεότυπα εναντίον της ΕΡΤ, εναντίον των δημόσιων αγαθών και εναντίον της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Δεν το έκαναν μόνο επειδή είναι το κόμμα των εμπαθών ανθρώπων και είχαν προηγούμενα με την ΕΡΤ. Το έκαναν γιατί τέτοιες φασιστικές πρακτικές, όπως η πράξη βίαιης διακοπής της λειτουργίας της, είναι ο πυρήνας της ύπαρξής τους.
Η χρυσή αυγή λοιπόν έχασε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επιτέλους βρέθηκε εκτός της επικαιρότητας. Για ένα χρόνο είχε κατορθώσει με την εξωφρενική φρικώδη δράση της να στρογγυλοκαθήσει στο κέντρο της δημόσιας ζωής, απλώς ποζάροντας και εκμεταλευόμενη το "δεν υπάρχει κακή διαφήμιση". Μα με την άνοδο των κοινωνικών κινημάτων και την ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων, όπως είναι φυσικό, βρέθηκε αυτόματα στο περιθώριο. Ακόμα και οι στρατευμένοι αντιφασίστες σταμάτησαν να παρακολουθούν το τι κάνει.
Μέσα στη παντελή αδιαφορία, η χρυσή αυγή αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το μικρό στρατό που στήνει τόσο καιρό και το γεγονός ότι όλοι οι κοινωνικοί αγωνιστές που θα μπορούσαν να βρεθούν απεναντί της ανεβαίνουν καθημερινά στην ΕΡΤ, στην Αγία Παρασκευή και βγήκε στους δρόμους της Αθήνας, με απογοητευτικά ωστόσο αποτελέσματα. Ακόμα και ανοιχτή διαδήλωση έκανε με όλο το στρατό της και δεν εμφανίστηκε καθόλου κόσμος. Αντίθετα ο σύριζα συγκέντρωσε πολλές χιλιάδες στη συγκέντρωσή του στο σύνταγμα. Ετσι οι νεοναζί άρχισαν τους γκεμπελισμούς. Είπαν οτι οι ίδιοι ήταν χιλιάδες και ο σύριζα "τρεις κι ο κούκος". Μα όταν σε διαψεύδει η εικόνα, πως να πείσεις ακόμα και τους τους πιο πωρωμένους φασίστες οπαδούς σου; Στο κυνήγι της δημοσιότητας τις τελευταίες ώρες, οι νεοναζιστικές πριμαντόνες προσπάθησαν να προκαλέσουν. Ο Κασιδιάρης μέσα στη βουλή άρχισε να παραλληρεί θέλοντας να αρθεί η βουλευτική ασυλία της βουλευτίνας που έδειρε και να τη δικάσει για το ότι την έδειρε.
Περιμένοντας εκλογές, μιας και το βασικό τους στήριγμα είναι η ψήφος της ντροπής, έκλεισαν το μάτι στα κόμματα της δεξιάς, δηλώνοντας σε όλους τους τόνους ότι "δεν είναι ναζί". Επιστρέφουν λοιπόν στη προεκλογική τους τακτική, την οποία είχαν αλλάξει τον τελευταίο καιρό όπου δήλωναν ανοιχτά ναζιστές. Ωστόσο, ενώ ο Μιχαλολιάκος δήλωνε αυτές τις μέρες μη-ναζί, έκλεινε το μάτι στο ναζιστικό του ακροατήριο με τις κλασικές κλισέ φράσεις του νεοναζισμού "θα ξαναγυρίσουμε και θα τρέμει η γη", "οι τοίχοι πέφτουν, οι καρδιές μας όμως όχι" κλπ.
Η χρυσή αυγή είναι έτσι κι αλλιώς το κόμμα του χαμένου, μιας και ο φασίστας είναι ένας άνθρωπος που έχασε το δρόμο του και η μόνη επανάσταση που μπορεί να κάνει πλέον είναι η βίαιη αντεπανάσταση -η καταστολή. Ας βοηθήσουμε λοιπόν όλοι, να εξαφανιστούν για τα καλά οι φασίστες στις τρύπες τους.

7/4/13

αλληλονοηματοδότηση


Ο Saussure τόνισε ότι το σημαίνον και το σημαινόμενο είναι αδιαχώριστα όπως οι δύο όψεις του χαρτιού.

...όπως οι αφίσες της χρυσής αυγής στον Πειραιά που ήταν τυπωμένες στη πίσω πλευρά εγγράφων του Λιμενικού.

Σε όσα κομμάτια κι αν τις σκίσουν οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί, ο δεσμός δεν σπάει. Εκτός και αν αυτοπυρποληθούν. Για να απαλλαγεί το σύγχρονο ελληνικό κράτος από τη ναζιστική μπόχα, πρέπει να ξαναρχίσει απ το μηδέν.

30/3/13

LUDWIG BAUER: Μεσαίωνας, 1932

Το τρένο της Ιστορίας τρέχει προς τον νέο Μεσαίωνα που τον ζούμε ήδη χωρίς και να μπορούμε, ακριβώς επειδή τον ζούμε και να τον φανταστούμε. Όλη η ανθρωπότητα έχει κόψει εισιτήριο γι’ αυτό το δρομολόγιο. Ο 19ος αιώνας έχει πεταχτεί στη χωματερή∙ ο Μουσολίνι έχει ανακαλύψει ότι ο 18ος αιώνας, ο αιώνας του Λόγου, υπήρξε ο βλακωδέστερος των αιώνων. Και τώρα, το γερμανικό υποκατάστατο του Μουσολίνι, με όλους τους αλαζονικούς αντιδιανοούμενους προφεσόρους του, έχει αναλάβει να συνεχίσει την εκτροχιασμένη πορεία του Ιταλού. Διότι κατά τον περασμένο αιώνα η ανθρωπότητα κάλυψε όλη την απόσταση από το «εμείς» στο «εγώ», ανακάλυψε ότι το κράτος αποτελεί ένα αναγκαίο κακό και άναψε τη δάδα των ατομικών δικαιωμάτων, η οποία τώρα κινδυνεύει να σβήσει μέσα σε μια πυκνή πνευματική καταχνιά. Σήμερα επικρατεί η βαθιά επιθυμία ν’ απαλλαγούμε από το βάρος του «εγώ» – γεννιόμαστε με μια στολή, ξεφορτωνόμαστε την ψυχή μας και υποτασσόμαστε στη μάζα. Η ανεκτικότητα αντικαθίσταται από τον φανατισμό, το χαμόγελο από την ψυχική ακαμψία.

Το άτομο σκοντάφτει πάνω σ’ έναν τοίχο και κάνει γκελ προς το παρελθόν.



Είτε πρόκειται για τον χιτλερισμό ή τον φασισμό, είτε πρόκειται για τους Heimehren ή τους Camelots du roi της Action Française, όλοι τους απεχθάνονται την πνευματική διαύγεια και τείνουν στον μυστικισμό και την αυτοειδωλοποίηση. Το νόημα της ζωής δεν είναι πλέον η ελευθερία του ατόμου αλλά η μαζικοποίηση του μέσα στη φυλή, στην τάξη και στο έθνος. Έτσι εμφανίζεται εκείνος ο τύπος ανθρώπου που του αρέσει να στρατολογείται, που βρίσκει απόλαυση στη μαζική πίστη. Απορρίπτει με περιφρόνηση τα επιτεύγματα του Διαφωτισμού∙ γι’ αυτόν δεν υπήρξε ποτέ ο Βολταίρος. Μέσα από τη σύγχυση μιας ανθρωπότητας που δραπέτευσε από τον εαυτό της γεννήθηκε η σημερινή γενιά που δεν βλέπει καμιά χρησιμότητα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στην ελευθερία της σκέψης και στην ανεκτικότητα∙ και ό,τι καλύτερο έχει με ηρωικές προσπάθειες κατακτηθεί ανά τους αιώνες εμφανίζεται στα μάτια αυτής της γενιάς αδιάφορο ή και βλαβερό. Επικρατούν διάφορα δόγματα – «πρέπει» τούτο, «πρέπει» τ’ άλλο – ώσπου φτάνουμε τελικά στο δόγμα ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται η σκέψη. Το κάθε τι έχει ήδη καθοριστεί, και όποιος προβάλλει μια άρνηση, μια αμφισβήτηση ή μια αντίθετη άποψη είναι αντάρτης και αιρετικός. Αυτή η στενότητα πνεύματος και η αμβλύνεια είναι τυπικά μεσαιωνικά γνωρίσματα και συγκριτικά – αντίθετα από την εσφαλμένη αντίληψη του Διαφωτισμού πάνω σ’ αυτό – ο Μεσαίωνας, παρά την αυστηρότητά του, παρά τον πεισματικά αποκλειστικό του χαρακτήρα, θα μπορούσε να ανακηρυχτεί ως ένας χαμένος παράδεισος. Και τα ίδια ισχύουν και στην οικονομία: παρατάμε τώρα τον κόσμο της οικονομίας σπάζοντας τους δεσμούς μεταξύ των λαών και ξαναζωντανεύουμε τις παρωχημένες συντεχνίες, λαχταρώντας ολοένα περισσότερο καταναγκασμό και υποταγή. Αποφεύγουμε την ευθύνη, θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ αυτήν υιοθετώντας το σωτηριολογικό δόγμα που κατευθύνει και τακτοποιεί τα πάντα. Θα μας σώσει μήπως το τρίτο Ράιχ; Μα αυτό, αγαπητοί μου, υπήρξε ήδη για ένα μεγάλο διάστημα στο παρελθόν και ήταν μία από τις πιο μαύρες περιόδους της ιστορίας. Η ατομική πρωτοβουλία εξουδετερωμένη, η σκέψη αμαρτωλή, βέβηλη από κάθε άποψη. Η ανθρωπότητα ένα γκέτο ηλιθιότητας, μίσους και δεισιδαιμονίας. Θεόσταλτη ευκαιρία και παρηγοριά των καταπιεσμένων ήταν η δυνατότητα να καταπιέζουν κι αυτοί κάποιους άλλους. Καταμερισμός: άλλοι προορίζονταν να μαστιγώνουν και άλλοι να μαστιγώνονται. Μικρός και στενός ο κόσμος, επίφοβο το μακρινό.

Εκεί ακριβώς επιστρέφουμε και πάλι. Μόνο που τώρα βρισκόμαστε στο 1932 και ορμάμε να βουτήξουμε μέσα του με την ταχύτητα ενός αγωνιστικού αυτοκινήτου. Χαρακτηριστικό αυτής της βουτιάς είναι ότι η μηχανή λειτουργεί αναπότρεπτα υπέρ της οπισθοδρόμησης. Διότι είμαστε ανήμποροι να κυριαρχήσουμε πάνω της, μας έχει ήδη νικήσει. Έτσι αναζητάμε προστασία σε συγκεντρώσεις βίας και επινοούμε για μας έναν νέο ρομαντισμό. Η τάξη ή η φυλή ανακηρύσσεται ως νέα αριστοκρατία. Μήπως δεν γελάει ο κόσμος με τους ματαιόδοξους Γάλλους που καμαρώνουν με αυταρέσκεια για τα κόκκινα κορδελάκια στις μπουτονιέρες τους; Μ’ αυτούς δηλαδή που αποδίδουν οι ίδιοι σ’ ολόκληρο το λαό τους την ανωτερότητα της νορδικής αριστοκρατίας; Πόσα πρέπει να θυσιαστούν γι αυτά τα μπιχλιμπίδια: η ελευθερία, η καλοσύνη, η ειρήνη, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια – όλα αυτά για τα οποία είχαν παλέψει και υποφέρει οι καλύτεροι ανάμεσα μας. και αντ’ αυτών δικαιώνεται, έστω και εκ καθήκοντος, η αλαζονεία των μαζών. Το παλαιό κράτος δεν μπόρεσε να δαμάσει την ξέφρενη μηχανή. Το νέο κράτος, που στην πραγματικότητα είναι ακόμα πιο παλιό, είναι εξίσου ανίκανο να το κάνει: μπορεί όμως να μας αποζημιώσει οδηγώντας μας σε ένα σκοτάδι όπου η δυστυχία είναι απείρως πιο εξαπλωμένη και κατά συνέπεια μη ορατή πλέον.

Το εγώ εξαφανίζεται.

Το άτομο υπολογίζεται μόνο ως τμήμα του συνόλου. Γίνεται όργανο μιας ελεγχόμενης ομάδας, και σοβιετικοί, φασίστες, ναζιστές και «Ιππότες του Βασιλέως» έχουν το θράσος να καθορίζουν για λογαριασμό του το νόημα της ύπαρξης του. Το ίδιο το άτομο δεν έχει το δικαίωμα να προσδιορίσει τα όρια του, να ορίζει την ευτυχία του. Επιστρέφει στην ανωριμότητα αφήνοντας άλλους να πράττουν για λογαριασμό του και η μόνη υποχρέωση που έχει είναι ν’ αφήνει σε άλλους την επιλογή της μοίρας του. Αυτή η σύνθλιψη της προσωπικότητας είναι δυνατή μόνο με τα μηχανικά εργαλεία αφομοίωσης: εφημερίδες, κινηματογράφος και ραδιόφωνο εκπαιδεύουν τον κόσμο και διαβρώνουν το διαφορετικό, ενδυναμώνουν και προωθούν την καλλιέργεια της μαζικής ψυχής. Το παράδοξο είναι ότι μια όσο ποτέ άλλοτε ομοιόμορφη ανθρωπότητα σχίζεται από βαθύτατες ρωγμές και οχυρώνεται πίσω από αόρατες μαγικές γραμμές: τα σύνορα. Ο κάθε άνθρωπος αποτελεί όλο και περισσότερο ένα απλό κομμάτι και όχι πλέον ένα όλον, κι έτσι όλο και πιο λίγο χρειάζεται την ανοχή, τον σεβασμό και την προσωπική αξιοπρέπεια. Και γιατί άλλωστε θα τα χρειαζόνταν αφού ουσιαστικά κι ο ίδιος μόνο φαινομενικά υπάρχει; Τα πάντα έχουν μετατοπιστεί στο πεδίο του φετίχ, της τάξης, της φυλής, του κόμματος και του κράτους. Είτε ακούμε ετυμηγορίες ενός δικαστηρίου στη Λειψία που μας φέρνουν στο νου σύγχρονο κυνήγι μαγισσών, είτε ακούμε τον πρίγκιπα της Ουαλίας να συμβουλεύει τον λαό του ν’ αγοράζει μόνο αγγλικά προϊόντα είναι το ίδιο: Μεσαίωνας. Όλες οι καστρόπορτες έχουν κλείσει, όλες οι γέφυρες έχουν σηκωθεί κι έξω απ’ τα τείχη της πολιτείας ο εχθρός παραμονεύει τη λεία του. Κι όλοι έχουνε γίνει εχθροί ολωνών. Εχθρός δεν είναι μονάχα ο ξένος πολίτης αλλά και οι στοίβες ρουχισμού, οι σωροί του άνθρακα, τ’ αποθέματα σιταριού – όλο το έχει του άλλου είναι ο εχθρός […]

Μεσαίωνας 1932 – ένας Μεσαίωνας που θέλει να πιστέψει αλλά που πραγματικά δεν το μπορεί πια. Αν και αναγκαστικά σε μια κατάσταση ενότητας, μέρα με τη μέρα διχάζεται περισσότερο. Πρόκειται απλώς για ένα επεισόδιο; Ακόμα κι αν ήταν έτσι, θα μπορούσε να καταστρέψει σε μια μέρα περισσότερα απ’ όσα έχουν φτιάξει ευφυέστεροι αιώνες. Ο αέρας μυρίζει βλακεία και άνοια. Καιρός να διαβάσουμε Βολταίρο – κι ακόμα περισσότερο καιρός να ξαναρθεί ένας Βολταίρος.

WALTER BENJAMIN Για την έννοια της Ιστορίας

 I

Είναι γνωστό πως υπήρξε ένα αυτόματο κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιδρά στην οποιαδήποτε κίνηση ενός σκακιστή με μια απάντηση που του εξασφάλιζε τη νίκη. Ένα ανδρείκελο ντυμένο τούρκος, μ’ ένα ναργιλέ στο στόμα, καθόταν μπροστά σε μια σκακιέρα που βρισκόταν πάνω σ’ ένα ευρύχωρο τραπέζι. Με ένα σύστημα καθρεφτών δινόταν η ψευδαίσθηση πως θα μπορούσε κάποιος να κοιτάξει από κάθε πλευρά. Στην πραγματικότητα, μέσα καθόταν ένας καμπούρης νάνος, δάσκαλος στο παιχνίδι του σκακιού, που καθοδηγούσε με νήματα το χέρι του ανδρείκελου. Μπορούμε να φανταστούμε ένα φιλοσοφικό αντίστοιχο αυτής της διάταξης. Να κερδίζει πρέπει πάντα το ανδρείκελο που ονομάζεται «ιστορικός υλισμός». Είναι απόλυτα σε θέση να αναμετρηθεί με τον οποιονδήποτε αν προσλάβει στην υπηρεσία του τη θεολογία που σήμερα, ως γνωστόν, είναι μικρή και άσχημη και, μεταξύ άλλων, οφείλει να μην τολμήσει να εμφανιστεί.

ΙΙ

«Μια από τις πιο αξιοσημείωτες ιδιομορφίες της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης», αποτελεί, γράφει ο Λότσε , «η γενικευμένη έλλειψη φθόνου του εκάστοτε παρόντος απέναντι στο μέλλον του, παρά το μεγάλο μέγεθος της ιδιοτέλειας που παρατηρείται στον καθένα». Αυτός ο στοχασμός συνεπάγεται πως η εικόνα της ευτυχίας που φέρουμε εντός μας είναι εξ ολοκλήρου χρωματισμένη από τον χρόνο με τον οποίο μας έχει πια τάξει μαζί η πορεία της ύπαρξής μας. Ευτυχία ικανή να μας ξυπνήσει φθόνο υπάρχει μόνο στον αέρα που έχουμε αναπνεύσει, με τους ανθρώπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να έχουμε μιλήσει, με τις γυναίκες που θα μπορούσαν να μας έχουν δοθεί. Με άλλα λόγια, η παράσταση της ευτυχίας φέρει αναπαλλοτρίωτα την παράσταση της λύτρωσης. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με την παράσταση της ιστορίας για το παρελθόν. Το παρελθόν εμπεριέχει έναν μυστικό δείκτη που το αναφέρει στη λύτρωση. Άραγε, δε θωπεύει κι εμάς μια πνοή ανέμου που φυσούσε γύρω απ’ αυτούς που ήλθαν πριν από μας; Δεν υπάρχει, στις φωνές που αφουγκραζόμαστε, μια ηχώ όσων έχουν πια σιγήσει; Οι γυναίκες που φλερτάρουμε δεν έχουν αδελφές που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν; Αν είναι έτσι, τότε έχει ορισθεί μια κρυφή συνάντηση από τις γενεές που ήλθαν πριν από μας με τη δική μας. Αν είναι έτσι, η εποχή μας στη γη ήταν αναμενόμενη. Αν είναι έτσι, σ’ εμάς, όπως και σε κάθε γενιά που υπήρξε πριν τη δική μας, δόθηκε μια ασθενής μεσσιανική δύναμη στην οποία το παρελθόν εγείρει αξίωση. Με αυτή την αξίωση δε μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα εύκολα. Ο ιστορικός υλιστής το γνωρίζει καλά.


ΙΙΙ

Ο χρονικογράφος που αφηγείται τα συμβάντα, δίχως να διακρίνει τα σημαντικά από τα ασήμαντα, υπολογίζει την αλήθεια πως για την ιστορία τίποτα απ’ όσα έχουν συμβεί δεν πρέπει να θεωρείται χαμένο. Βέβαια, μόνο η λυτρωμένη ανθρωπότητα θα κληρονομήσει ολόκληρο το παρελθόν της. Που πάει να πει: μόνο σε μια λυτρωμένη ανθρωπότητα το παρελθόν μπορεί να γίνεται αντικείμενο προσοικείωσης σε κάθε μια από τις στιγμές του. Κάθε μια από τις βιωμένες στιγμές γίνεται μια εύφημος μνεία στην ημερήσια διαταγή – μέρα που είναι, ακριβώς, η Ημέρα της Κρίσεως.

IV

Αναζητείστε πρώτα απ’ όλα τροφή κι ενδύματα,
και το βασίλειο του Θεού θα σας δοθεί σε υπερεπάρκεια
Χέγκελ, 1807

Η πάλη των τάξεων, που βρίσκεται πάντα μπροστά στα μάτια του ιστορικού που έχει θητεύσει στον Μαρξ, είναι ένας αγώνας για εκείνα τα χυδαία και υλικά πράγματα, χωρίς τα οποία δεν υπάρχουν εξευγενισμένα και πνευματικά. Ωστόσο, αυτά τα τελευταία παρουσιάζονται στην ταξική πάλη με τρόπο διαφορετικό από τη λεία που πηγαίνει στο νικητή. Σ’ αυτό τον αγώνα είναι ζωντανά ως πίστη, ως θάρρος, ως ευθυμία, πανουργία, προσήλωση, κι ενεργούν αναδρομικά σε βάθος χρόνου. Κάθε φορά θα θέτουν υπό συζήτηση κάθε νίκη που πέτυχε αυτός που βρίσκεται κάθε φορά στην εξουσία. Όπως ορισμένα άνθη στρέφονται προς τον ήλιο, έτσι κι αυτό που υπήρξε τείνει να στρέφεται, δυνάμει ενός ηλιοτροπισμού μυστηριώδους φύσεως, προς εκείνο τον ήλιο που πάει ν’ ανατείλει στον ουρανό της ιστορίας. Αυτή, που απ’ όλες τις αλλαγές είναι η πιο αφανής, πρέπει να την αντιλαμβάνεται ο ιστορικός υλιστής.

V

Η αληθινή εικόνα του παρελθόντος είναι φευγαλέα. Το παρελθόν μπορεί να συλληφθεί μόνο ως μια εικόνα που πετιέται αστραπιαία, για να μην εμφανιστεί ποτέ ξανά, ακριβώς τη στιγμή που μπορεί να επαναγνωριστεί. «Η αλήθεια δε θα μας ξεφύγει». Αυτή η φράση του Γκότφρηντ Κέλλερ εντοπίζει ακριβώς το σημείο στο οποίο έχει τσακιστεί η εικόνα του ιστορικισμού για την ιστορία από τον ιστορικό υλισμό. Πράγματι, είναι μια εικόνα του παρελθόντος που δε μπορεί να ανακληθεί στη μνήμη αυτή που κινδυνεύει να εξαφανιστεί με κάθε παρόν που δεν αναγνωρίζεται ως εννοημένο εντός της.







VI

Αρθρώνω ιστορικά το παρελθόν δε σημαίνει πως το γνωρίζω «όπως ακριβώς συνέβη». Σημαίνει πως ιδιοποιούμαι μια ανάμνηση έτσι όπως πετιέται αστραπιαία σε μια στιγμή κινδύνου. Για τον ιστορικό υλισμό το σημαντικό είναι να συγκρατήσει μια εικόνα του παρελθόντος με τον τρόπο που αποτυπώνεται εξ απήνης τη στιγμή του κινδύνου, ο οποίος απειλεί τόσο το περιεχόμενο της παράδοσης όσο και τους αποδέκτες της. Και για τα δύο ο κίνδυνος είναι ένας μόνο: να αφεθούν να γίνουν όργανα της κυρίαρχης τάξης. Σε κάθε εποχή πρέπει να προσπαθεί κανείς να αποσπάσει εκ νέου τη μετάδοση του παρελθόντος από τον κομφορμισμό που είναι έτοιμος να την κυριεύσει. Άλλωστε, ο Μεσσίας δεν έρχεται μόνο ως ο Λυτρωτής, αλλά και ως αυτός που νικά τον Αντίχριστο. Το χάρισμα να αναζωπυρώνει στο παρελθόν τη σπίθα της ελπίδας είναι παρόν μόνο σ’ εκείνο τον ιστορικό που έχει διαπεραστεί από την ιδέα πως ούτε καν οι νεκροί δε θα είναι ασφαλείς από τον εχθρό, αν νικήσει. Κι αυτός ο εχθρός δεν έχει πάψει να νικά.









VII

Σκεφτείτε το σκοτάδι και το μεγάλο κρύο
σε τούτη την κοιλάδα της κραυγής και του σπαραγμού
Μπρεχτ, Η όπερα της πεντάρας

Ο Φυστέλ ντε Κουλάνζ συμβουλεύει τον ιστορικό που θέλει να ξαναζήσει μια εποχή να βγάλει απ’ το μυαλό του όσα γνωρίζει για τη μετέπειτα πορεία της ιστορίας. Δε θα μπορούσε κανείς να περιγράψει με καλύτερο τρόπο την διαδικασία από την οποία ξέκοψε ο ιστορικός υλισμός. Πρόκειται για συναισθηματική ταύτιση. Καταγωγή της είναι η νωθρότητα της καρδιάς, η ακηδία, η οποία δεν ελπίζει να ιδιοποιηθεί την αυθεντική ιστορική εικόνα, που διαφεύγει αστραπιαία. Για τους μεσαιωνικούς θεολόγους αυτή ήταν το πρωταρχικό θεμέλιο της θλίψης. Ο Φλομπέρ, που την είχε γνωρίσει, έγραψε: «Λίγοι θα μαντέψουν πόσο αναγκαίο ήταν να νιώσω θλίψη για να αναστήσω την Καρχηδόνα». Η φύση αυτής της θλίψης γίνεται σαφέστερη αν ρωτήσουμε με ποιον ακριβώς ταυτίζεται συναισθηματικά ο ιστορικός που ασπάζεται τον ιστορικισμό. Η απάντηση δε μπορεί να μην είναι: με τον νικητή. Όμως, οι εκάστοτε νικητές είναι οι κληρονόμοι όλων όσων υπήρξαν νικητές. Κατά συνέπεια η συναισθηματική ταύτιση με το νικητή ωφελεί πάντα τους εκάστοτε κυρίαρχους. Με αυτά, ειπώθηκαν ήδη αρκετά για τον ιστορικό υλιστή. Όποιος έχει αναδειχθεί νικητής μέχρι σήμερα συμμετέχει στην πομπή του θριάμβου των σημερινών κυρίαρχων που καλπάζει πάνω απ’ όσους κείνται σήμερα συντετριμμένοι. Όπως συνηθιζόταν πάντα, τα λάφυρα μεταφέρονται στην θριαμβευτική πομπή. Χαρακτηρίζονται ως πολιτιστική κληρονομιά. Αυτή πρέπει να υπολογίζει ότι ο ιστορικός υλιστής την παρατηρεί εξ αποστάσεως. Πράγματι, όλα αυτά που συλλαμβάνει από την πολιτιστική κληρονομιά με το συνολικό βλέμμα του, του αποκαλύπτουν μια προέλευση την οποία δε μπορεί να αναλογιστεί δίχως φρίκη. Όλα αυτά χρωστούν την ύπαρξή τους όχι μόνο στον κόπο των μεγαλοφυιών που τα δημιούργησαν αλλά και στον ανώνυμο μόχθο των συγχρόνων τους. Δεν υπάρχει ούτε μια μαρτυρία πολιτισμού που να μην είναι ταυτόχρονα και μια μαρτυρία βαρβαρότητας. Κι όπως αυτή η ίδια δεν είναι άμοιρη βαρβαρότητας, το ίδιο άμοιρη δεν είναι και η διαδικασία της μετάδοσης με την οποία πέρασε από τον ένα στον άλλο. Ο ιστορικός υλιστής στέκει λοιπόν απόμακρα απ’ αυτή, όσο το δυνατόν. Θεωρεί έργο του να ξυστρίσει την ιστορία ανάτριχα.

VIII

Η παράδοση των καταπιεσμένων μας διδάσκει πως «η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» που ζούμε είναι ο κανόνας. Πρέπει να φτάσουμε σε μια αντίστοιχη έννοια ιστορίας. Τότε θα φανεί μπροστά μας, ως το καθήκον μας, το να προκαλέσουμε την πραγματική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, βελτιώνοντας έτσι τη θέση μας στον αγώνα εναντίον του φασισμού. Τον ευνοεί ότι οι αντίπαλοί του τον αντιμετωπίζουν στο όνομα της προόδου, σαν αυτή να ήταν ιστορική νόρμα. – Η κατάπληξη ότι αυτά που βιώνουμε είναι «ακόμα» δυνατά στον εικοστό αιώνα δεν είναι φιλοσοφική. Δεν αποτελεί αφετηρία κάποιας γνώσης, εκτός αν πρόκειται για τη γνώση πως η παράσταση της ιστορίας από την οποία προέρχεται δεν ευσταθεί.

ΙΧ

Το φτερό μου είναι έτοιμο να πετάξει
ευχαρίστως θα επέστρεφα πίσω
γιατί κι αν έμενα για ζώντα χρόνο
θα είχα ελάχιστη ευτυχία
Γκέρχαρτ Σόλεμ, Χαιρετισμός από τον Άγγελο

Υπάρχει ένας πίνακας του Κλεε που ονομάζεται Angelus Novus. Απεικονίζει έναν άγγελο που μοιάζει έτοιμος να απομακρυνθεί από κάτι στο οποίο έχει προσηλωμένο το βλέμμα. Τα μάτια του είναι γουρλωμένα, το στόμα ανοιχτό, τα φτερά ξεδιπλωμένα. Έτσι πρέπει να μοιάζει ο άγγελος της ιστορίας. Έχει το πρόσωπο στραμμένο στο παρελθόν. Εκεί που απέναντί μας φαίνεται μια αλυσίδα συμβάντων, αυτός βλέπει μια μοναδική καταστροφή που σωρεύει ακατάπαυστα ερείπια επί ερειπίων και του τα εκτοξεύει στα πόδια. Ο άγγελος θα ήθελε να κρατηθεί, να αναστήσει τους νεκρούς και να επανενώσει τα συντρίμμια. Όμως απ’ τον παράδεισο φυσά μια καταιγίδα που έχει παγιδευτεί στα φτερά του και είναι τόσο ισχυρή που ο άγγελος δε μπορεί πια να τα κλείσει. Η καταιγίδα τον σπρώχνει ασυγκράτητα στο μέλλον, στο οποίο έχει στραμμένη την πλάτη, ενώ μπροστά του ο σωρός των ερειπίων μεγαλώνει προς τον ουρανό. Αυτό που εμείς ονομάζουμε πρόοδο, είναι αυτή η καταιγίδα.

X

Το έργο των ζητημάτων προς διαλογισμό που ανέθετε ο μοναστικός κανόνας στους μοναχούς ήταν η αποξένωσή τους από τα εγκόσμια . Οι στοχασμοί που παραθέτω εδώ πηγάζουν από μια ανάλογη αιτίαση. Τη στιγμή που οι πολιτικοί στους οποίους οι εχθροί του φασισμού είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους έχουν πέσει καταγής και επιβεβαιώνουν την ήττα τους με την προδοσία του ίδιου τους του σκοπού , αυτό το σκεπτικό αποβλέπει στην απελευθέρωση των πολιτικών παιδιών του αιώνα από τα δίχτυα στα οποία τα έχουν τυλίξει εκείνοι. Παρατηρώ αρχικά πως η ξεροκέφαλη πίστη αυτών των πολιτικών στην πρόοδο, η εμπιστοσύνη τους στη «μαζική βάση» τους και, τέλος, η δουλική ένταξή τους σε έναν ανεξέλεγκτο μηχανισμό υπήρξαν τρεις όψεις του ίδιου πράγματος. Προσπαθώ να δώσω μια αίσθηση για το πόσο ακριβά θα πληρώσει η τρέχουσα σκέψη μια παράσταση της ιστορίας που αποφεύγει κάθε συνενοχή με την παράσταση στην οποία εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι αυτοί οι πολιτικοί.

ΧΙ

Ο κομφορμισμός, ο οποίος εξαρχής ήταν οικείος στη σοσιαλδημοκρατία, δε συνδέεται μόνο με την πολιτική τακτική της, αλλά και με τις οικονομικές της παραστάσεις. Αποτελεί μια από τις αιτίες της κατοπινής της κατάρρευσης. Τίποτα δεν έχει διαφθείρει το γερμανό εργάτη τόσο πολύ, όσο η πεποίθηση ότι αυτός ακολουθεί το ρεύμα. Γι’ αυτόν, η τεχνική ανάπτυξη ήταν το ευνοϊκό σπρώξιμο του ρεύματος το οποίο νόμιζε ότι ακολουθεί. Από εκεί δεν έμενε παρά ένα βήμα μέχρι την ψευδαίσθηση πως η εργασία στο εργοστάσιο, η οποία βρίσκεται στο συρμό της τεχνικής προόδου, αναπαριστά ένα πολιτικό επίτευγμα. Η παλιά προτεσταντική ηθική της εργασίας πανηγύριζε την ανάστασή της υπό εκκοσμικευμένο σχήμα στους γερμανούς εργάτες. Το Πρόγραμμα της Γκότα φέρει ήδη ίχνη αυτής της σύγχυσης. Ορίζει την εργασία ως «την πηγή κάθε πλούτου και κάθε πολιτισμού». Προαισθανόμενος τα χειρότερα, ο Μαρξ αντέτεινε το γεγονός ότι ο άνθρωπος που δε διαθέτει καμιά άλλη ιδιοκτησία εκτός από την εργασιακή του δύναμη «δε μπορεί παρά να είναι ο δούλος των άλλων ανθρώπων που έκαναν τους εαυτούς τους ιδιοκτήτες». Παρόλα αυτά η σύγχυση συνέχισε να εξαπλώνεται και, λίγο αργότερα, ο Γιόζεφ Ντήσγκεν διακήρυσσε: «ο Σωτήρας της νεώτερης εποχής ονομάζεται εργασία … Στη βελτίωση … της εργασίας … οφείλεται ο πλούτος που είναι τώρα ικανός να εκπληρώσει αυτό που κανένας Λυτρωτής δε μπόρεσε να κάνει». Αυτή η χυδαία μαρξιστική αντίληψη του τι είναι η εργασία παραβλέπει το ερώτημα του πώς το προϊόν της εργασίας ενεργεί επί των ίδιων των εργατών αφού αυτοί δε μπορούν να το έχουν στη διάθεσή τους: θέλει να παίρνει υπόψη της μόνο τις προόδους στην κυριαρχία επί της φύσης, κι όχι τις οπισθοδρομήσεις της κοινωνίας. Προεικονίζει ήδη τα τεχνοκρατικά γνωρίσματα που απαντώνται αργότερα στο φασισμό. Σε αυτά βρίσκεται και μια έννοια φύσης που αντιτίθεται με δυσοίωνο τρόπο σ’ εκείνη των σοσιαλιστικών ουτοπιών πριν από την επανάσταση του 1848. Η εργασία, όπως γίνεται πια κατανοητή, καταλήγει στην εκμετάλλευση της φύσης που αντιδιαστέλλεται, με αφελή αυταρέσκεια, προς την εκμετάλλευση του προλεταριάτου. Συγκρινόμενες με αυτή τη θετικιστική αντίληψη, οι φαντασιώσεις που τόσο συνέβαλλαν στη γελοιοποίηση ενός Φουριέ , αποδεικνύονται απροσδόκητα υγιείς. Σύμφωνα με τον Φουριέ, αποτέλεσμα της καλά οργανωμένης κοινωνικής εργασίας θα είναι ότι τέσσερα φεγγάρια θα φτάσουν να φωτίζουν τη γήινη νύχτα, ότι οι πάγοι θα υποχωρήσουν από τους πόλους, ότι το θαλασσινό νερό δε θα είναι πια αλμυρό, κι ότι τα άγρια θηρία θα τεθούν στην υπηρεσία του ανθρώπου. Όλα αυτά εικονίζουν μια εργασία η οποία όχι μόνο δεν εκμεταλλεύεται τη φύση, αλλά είναι αντίθετα ικανή να της εκμαιεύσει τα πλάσματα που κοιμούνται στα σπλάχνα της ως δυνατότητες. Στη διεφθαρμένη έννοια της εργασίας ανήκει, ως συμπλήρωμά της, εκείνη η φύση που, σύμφωνα με την έκφραση του Ντήτσγκεν «βρίσκεται εκεί δωρεάν».






ΧΙΙ

Χρειαζόμαστε την ιστορική γνώση,
τη χρειαζόμαστε όμως αλλιώτικα απ’ ότι τη χρειάζεται ο καλομαθημένος
χασομέρης μέσα στον κήπο της γνώσης.
Νίτσε, Περί των επιβλαβών και των επωφελών επιπτώσεων της ιστορίας στη ζωή

Υποκείμενο της ιστορικής γνώσης είναι η ίδια η καταπιεσμένη τάξη που παλεύει. Στον Μαρξ εμφανίζεται ως η τελευταία τάξη που υποδουλώθηκε, ως η εκδικήτρια τάξη, που ολοκληρώνει το έργο της απελευθέρωσης στο όνομα των γενεών που ηττήθηκαν. Αυτή η συνείδηση, που κυριάρχησε πάλι για λίγο στο Σπάρτακο , προξενούσε πάντα σκάνδαλο στη σοσιαλδημοκρατία, η οποία, μέσα σε τρεις δεκαετίες κατόρθωσε να σβήσει σχεδόν εξ ολοκλήρου το όνομα ενός Μπλανκί , του οποίου ο οξύς ήχος συνέγειρε τον περασμένο αιώνα. Αυτή αρκέστηκε να αναθέσει στην εργατική τάξη τον ρόλο του λυτρωτή των μελλοντικών γενεών. Έτσι απονεύρωσε τις μεγαλύτερες δυνάμεις της. Η τάξη ξέμαθε, σ’ αυτό το σχολείο, τόσο το μίσος όσο και τη θέληση αυτοθυσίας. Γιατί και τα δύο τροφοδοτούνται από την εικόνα των σκλαβωμένων προγόνων, όχι από το ιδεώδες των απελευθερωμένων επιγόνων.


ΧΙΙΙ

Διότι κάθε μέρα η υπόθεσή μας γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη
κι ο λαός κάθε μέρα όλο και πιο έξυπνος
Γιόζεφ Ντήτσγκεν, Σοσιαλδημοκρατική Φιλοσοφία

Η σοσιαλδημοκρατική θεωρία, κι ακόμα περισσότερο η πράξη, καθοριζόταν από μια έννοια προόδου που δεν είχε συνάφεια με την πραγματικότητα αλλά ενείχε μια δογματική αξίωση. Η πρόοδος, όπως εικονιζόταν στα μυαλά των σοσιαλδημοκρατών ήταν, πρώτον, μια πρόοδος της ίδιας της ανθρωπότητας (κι όχι μόνο των δεξιοτήτων και των γνώσεών της). Δεύτερον, ήταν μια απεριόριστη πρόοδος (σε αντιστοιχία με μια απεριόριστη ικανότητα τελειοποίησης της ανθρωπότητας). Τρίτον, θεωρείτο ως μια μη ανακόψιμη πρόοδος (όπως αυτή που διαγράφει αυθόρμητα μια ευθεία ή σπειροειδή τροχιά). Καθένα από αυτά τα κατηγορήματα είναι αμφισβητήσιμο κι επιδέχεται κριτικής. Ωστόσο, όταν τα πράματα σοβαρεύουν, η κριτική είναι αναγκασμένη να υπερπηδήσει αυτά τα κατηγορήματα και να κατευθυνθεί στο κοινό τους στοιχείο. Η παράσταση της προόδου του ανθρώπινου γένους στην ιστορία είναι αδιαχώριστη από την παράσταση μιας πορείας της ιστορίας μέσα σ’ έναν ομοιογενή και κενό χρόνο. Η κριτική της παράστασης αυτής της πορείας πρέπει να αποτελέσει το θεμέλιο της κριτικής της ίδιας της παράστασης της προόδου.










XIV

Σκοπός η καταγωγή
Καρλ Κράους, Ρήσεις σε στίχους Ι

Η ιστορία αποτελεί αντικείμενο μιας κατασκευής της οποίας τόπος δεν είναι ο ομοιογενής και κενός χρόνος αλλά ο χρόνος που γεμίζει από τωρινό χρόνο. Έτσι, η αρχαία Ρώμη υπήρξε για το Ροβεσπιέρο ένα παρελθόν γεμάτο τωρινό χρόνο, που ο ίδιος απέσπασε από το ιστορικό συνεχές. Η Γαλλική Επανάσταση αξίωνε να είναι μια Ρώμη που επέστρεψε. Παρέθετε την αρχαία Ρώμη όπως ακριβώς η μόδα παραθέτει ενδυμασίες του παρελθόντος. Η μόδα οσμίζεται το επίκαιρο οπουδήποτε [κι αν] αυτό σαλεύει στην πυκνή βλάστηση των μακρινών καιρών. Είναι ένα άλμα τίγρης προς το παρελθόν. Μόνο που πραγματοποιείται σε μια αρένα που τελεί υπό τις διαταγές της άρχουσας τάξης. Το ίδιο άλμα, κάτω από τον ελεύθερο ουρανό της ιστορίας, είναι το διαλεκτικό άλμα, και ως τέτοιο ο Μαρξ αντιλαμβανόταν την επανάσταση.



XV

Η συνείδηση ότι διαρρηγνύουν το ιστορικό συνεχές προσιδιάζει στις επαναστατικές τάξεις τη στιγμή της δράσης τους. Η Μεγάλη Επανάσταση εισήγαγε ένα νέο ημερολόγιο. Η ημέρα θέσπισης ενός ημερολογίου είναι ένα είδος ιστορικής επιτομής σε γρήγορη κίνηση. Και κατά βάθος, είναι αυτή η ίδια μέρα που επιστρέφει με τη μορφή των γιορτινών ημερών, οι οποίες είναι μέρες αναμνημόνευσης. Άρα τα ημερολόγια δε μετρούν το χρόνο όπως τα ρολόγια: είναι μνημεία μιας ιστορικής συνείδησης της οποίας ούτε το παραμικρό ίχνος δεν φαίνεται να υπάρχει πια στην Ευρώπη εδώ κι εκατό χρόνια. Ένα επεισόδιο της Ιουλιανής Επανάστασης τιμούσε ακόμα αυτή τη συνείδηση. Όταν έπεσε το βράδυ της πρώτης μέρας των συγκρούσεων πυροβολήθηκαν τα ρολόγια των καμπαναριών ταυτόχρονα και χωρίς συνεννόηση. Ένας αυτόπτης μάρτυρας, που ίσως χρωστούσε τις μαντικές του ικανότητες στην ομοιοκαταληξία, έγραψε τότε:
Ποιος θα το πίστευε! λένε πως εξοργισμένοι με την ώρα
σαν ένας νέος Ιησούς του Ναυή κάτω από κάθε πύργο
πυροβολούσαν τα ρολόγια για να σταματήσουν τη μέρα.




XVI

Ο ιστορικός υλιστής δε μπορεί να εγκαταλείψει την έννοια ενός παρόντος που δεν αποτελεί μετάβαση, αλλά όπου ο χρόνος βρίσκεται σε ισορροπία και μένει ακίνητος. Γιατί αυτή η έννοια προσδιορίζει εκείνο ακριβώς το παρόν στο οποίο αυτός, καθόσον τον αφορά προσωπικά, γράφει ιστορία. Ο ιστορικισμός παρουσιάζει την «αιώνια» εικόνα του παρελθόντος, ο ιστορικός υλιστής μια εμπειρία με αυτό, που παραμένει μοναδική. Αφήνει στους άλλους να καταπονηθούν με την πόρνη που ονομάζεται «Μια φορά κι έναν καιρό» στο μπουρδέλο του ιστορικισμού. Παραμένει κύριος των δυνάμεών του: επαρκώς άνδρας για να διαρρήξει το συνεχές της ιστορίας.




XVII

Ο ιστορικισμός νομίμως κορυφώνεται στην οικουμενική ιστορία. Η υλιστική ιστοριογραφία διακρίνεται μεθοδολογικά απ’ αυτήν ίσως σαφέστερα απ’ ότι με οποιαδήποτε άλλη. Η πρώτη δεν έχει κανένα θεωρητικό οπλισμό. Η μέθοδός της είναι η αθροιστική: επιστρατεύει το πλήθος των γεγονότων για να γεμίσει τον ομοιογενή και κενό χρόνο. Αντίθετα, η υλιστική ιστοριογραφία στηρίζεται σε μια κατασκευαστική αρχή. Στη νόηση δεν ανήκει μόνο η κίνηση των σκέψεων αλλά και η ακινητοποίησή τους. Όταν η σκέψη σταματά ξαφνικά σε μια συναστρία κορεσμένη με εντάσεις, προσκρούει πάνω της με αποτέλεσμα [η συναστρία] να αποκρυσταλλώνεται σε μονάδα . Ο ιστορικός υλιστής αντιμετωπίζει ένα ιστορικό αντικείμενο μόνο και μόνο όταν αυτό του παρουσιάζεται ως μονάδα. Σε αυτή τη δομή αναγνωρίζει το σημάδι μιας μεσσιανικής ακινητοποίησης του ιστορικού γίγνεσθαι, ή, με άλλα λόγια, μιας επαναστατικής ευκαιρίας στον αγώνα υπέρ του καταπιεσμένου παρελθόντος . Την εκμεταλλεύεται για να αποσπάσει μια συγκεκριμένη εποχή από την ομοιογενή πορεία της ιστορίας: αποσπά μια συγκεκριμένη ζωή από την εποχή, ένα συγκεκριμένο έργο από το συνολικό έργο ζωής. Το αποτέλεσμα της μεθόδου του είναι ότι εντός του έργου διατηρείται και αίρεται το συνολικό έργο ζωής, εντός του συνολικού έργου ζωής η εποχή και εντός της εποχής η συνολική πορεία της ιστορίας. Ο θρεπτικός καρπός αυτού που έχει εννοηθεί ιστορικά, περιέχει τον χρόνο, ως ένα σπόρο πολύτιμο αλλά άγευστο, στο εσωτερικό του.

XVIIa

Στην παράσταση της αταξικής κοινωνίας ο Μαρξ εκκοσμίκευσε την παράσταση του μεσσιανικού χρόνου. Και καλά έκανε. Τα δεινά άρχισαν όταν η σοσιαλδημοκρατία μετέτρεψε σε «ιδεώδες» αυτή την παράσταση. Στη νεοκαντιανή θεωρία το ιδεώδες οριζόταν ως «καθήκον που εκτείνεται επ’ άπειρον». Αυτή η θεωρία ήταν η σχολαστική του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος – από τον Schmidt και τον Stadler μέχρι τον Natorp και τον Vorländer. Από τη στιγμή που η αταξική κοινωνία ορίστηκε ως ένα καθήκον που εκτείνεται επ’ άπειρον, ο ομοιογενής και κενός χρόνος μεταμορφώθηκε, ούτως ειπείν, σε έναν προθάλαμο στον οποίο μπορούσε να περιμένει κανείς, περισσότερο ή λιγότερο φρόνιμα, την είσοδο της επαναστατικής κατάστασης. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή που να μην εμπεριέχει την δική της επαναστατική ευκαιρία – αυτή ζητά απλώς να εννοηθεί ως μια συγκεκριμένη ευκαιρία, δηλαδή ως ευκαιρία μιας εντελώς νέας λύσης, καθορισμένη από ένα εντελώς νέο καθήκον. Για τον επαναστάτη στοχαστή η συγκεκριμένη επαναστατική ευκαιρία επαληθεύεται από τη συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση. Όμως γι’ αυτόν δεν επαληθεύεται λιγότερο από την εξουσία των κλειδιών την οποία η στιγμή κατέχει επί ενός καλά προσδιορισμένου δωματίου του παρελθόντος, το οποίο μέχρι τότε παρέμενε κλειστό. Η είσοδος σε αυτό το δωμάτιο συμπίπτει πλήρως με την πολιτική πράξη. Κι είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο, όσο καταστροφική κι αν είναι [η πολιτική πράξη], μπορεί να αναγνωρισθεί ως μια μεσσιανική πράξη.

XVIII

«Τα άθλια πενήντα χιλιάδες χρόνια του Homo sapiens», λέει ένας σύγχρονος βιολόγος , «παρασταίνουν, σε σχέση με την ιστορία της οργανικής ζωής στη Γη, κάτι σαν δύο δευτερόλεπτα στο τέλος μιας ημέρας εικοσιτεσσάρων ωρών. Η ιστορία της εκπολιτισμένης ανθρωπότητας τοποθετημένη σ’ αυτή την κλίμακα, θα καταλάμβανε, δηλαδή, το ένα πέμπτο του τελευταίου δευτερολέπτου της τελευταίας ώρας». Ο τωρινός χρόνος, ο οποίος, ως πρότυπο του μεσσιανικού χρόνου, συγκεφαλαιώνει σε μια πελώρια επιτομή την ιστορία ολόκληρης της ανθρωπότητας, συμπίπτει ακριβώς με την εικόνα που σχηματίζει η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα στο σύμπαν.


ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ

Α

Ο ιστορικισμός αρκείται στον καθορισμό μιας αιτιακής σύνδεσης μεταξύ διαφόρων στιγμών της ιστορίας. Αλλά καμιά κατάσταση πραγμάτων δεν είναι ιστορική μόνο και μόνο επειδή είναι αιτία. Γίνεται ιστορική εκ των υστέρων, μέσω συμβάντων που μπορεί να απέχουν χιλιάδες χρόνια απ’ αυτήν. Ο ιστορικός που ξεκινά από εδώ παύει να αφήνει να κυλάνε ανάμεσα στα δάχτυλά του τα συμβάντα σαν [κόμποι] σε κομποσκοίνι. Αρπάζει τη συναστρία μέσα στην οποία συναντήθηκε η εποχή του με μια εντελώς συγκεκριμένη προγενέστερη εποχή. Έτσι, θεμελιώνει μια έννοια παρόντος ως εκείνου του τωρινού χρόνου στον οποίο υπάρχουν διάσπαρτα και ενταγμένα θραύσματα μεσσιανικού χρόνου.
Β

Ο χρόνος, τον οποίο ρωτούσαν οι μάντεις, για να καταλάβουν τι εγκυμονεί στα σπλάχνα του, δεν γινόταν βέβαια αντικείμενο της εμπειρίας τους ούτε ως ομοιογενής ούτε ως κενός. Όποιος κρατάει αυτό κατά νου ίσως καταφέρει ν’ αποκτήσει μια ιδέα για το πώς έχουμε εμπειρία του παρελθόντος χρόνου κατά την αναμνημόνευση: ακριβώς έτσι. Είναι γνωστό ότι στους Εβραίους απαγορευόταν να διερευνούν το μέλλον. Ο Νόμος και η προσευχή, όμως, τους μυούσαν στην αναμνημόνευση. Έτσι, το μέλλον τους απελευθέρωνε απ’ τα μάγια, αυτό το μέλλον που υποδουλώνει όσους ζητούν από τους μάντεις απαντήσεις. Όμως αυτό δε μετέτρεψε το μέλλον σε ομοιογενές και κενό χρόνο για τους Εβραίους. Γιατί μέσα του το κάθε δευτερόλεπτο ήταν η στενή πύλη από την οποία μπορούσε να διέλθει ο Μεσσίας.

17/3/13

Ταξί! Ταξί!

Αποσπάσματα από το νέο πόνημα του Ιωάννη Κωτούλα "γυρίστε το γαλαξία με ένα ταξί". 

"Αφού σκόραρε ο Κατίδης, και θεωρώντας ότι η δουλειά του τέλειωσε, σήκωσε το χέρι για να βρει ταξί να φύγει. Ήξερε τι έκανε, μιας και χιλιάδες ταξιτζίδες που έβλεπαν τον αγώνα από το σπίτι τους έσπευσαν να παραλάβουν τον πελάτη. Μετά μη μπορώντας να πληρώσει την σημαία όλων αυτών των ταξί αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη. Οι σημαίες των ταξί ήταν γερμανικές, πράγμα φυσικό μια και ήταν γερμανικές και οι μάρκες τους.
Οπαδός των ταξί και ο Αδόλφος Χίτλερ συνήθιζε να βγαίνει συχνά στο δρόμο ή στο μπαλκόνι κάνοντας σήμα για ταξιτζίδες. Δυστυχώς οι οπαδοί του που κατέκλυζαν τους γύρω δρόμους δεν επέτρεπαν στα ταξί να προσεγγίσουν. Ακούγοντάς τον να φωνάζει τον προορισμό του, μιας και έτσι κάνουμε όλοι όταν καλούμε ταξί, χιλιάδες οπαδοί του ξεκίνησαν να πάνε οι ίδιοι στο Στάλινγκραντ. Αλλά στο Στάλινγκραντ ήταν κακοί άνθρωποι και τους σκότωσαν. Έτσι, ο Χίτλερ σταμάτησε να ψάχνει ταξί και αυτοκτόνησε από τη δυστυχία του.
Στη μνήμη του η χρυσή αυγή έκανε και το συνδικάτο χιτλερικών ταξιτζίδων υποστηρίζοντας ότι τα ταξί δημιουργήθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα και μόνο στους Εβραίους λέει δεν άρεσαν τα ταξί, και προτιμούν τα τραίνα ακόμα και για να πάνε στο φούρνο."

ρε παιδιά... σήμερα βρήκε να σας τελειώσει το σκοινί;



10/3/13

όσα ξέρω για το ξένο

Κάποιος μισεί τους ξένους. Ονομάζει ξένο τον μετανάστη, τον πρόσφυγα, τον χωρίς σπίτι ή αυτόν που πεινάει. Λέει ξένος κι εννοεί τα δισεκατομμύρια των άλλων λαών, των άλλων θρησκειών, των άλλων δερματικών αποχρώσεων. Μισεί αυτόν που είναι με τον ξένο, μισεί αυτόν που δεν μισεί τον ξένο. Μα ποια είναι αυτή η ιδιότητα, αυτό το ξένο πράγμα που σε κάνει ξένο; Και τι έχει που όλο κατηγορεί ώστε να μην είναι αυτός ο ίδιος ξένος. Βγαίνει στον δρόμο και είναι πλήρως αποξενωμένος και εχθρικός. Όλα του είναι ξένα και αυτός ο ίδιος είναι ότι πιο ξένο υπάρχει. Ας απελάσει τον εαυτό του λοιπόν.

Το "ξένος" δεν είναι η ουσία κανενός ανθρώπου. Δεν είναι ενα γνώρισμα... οντολογικό. Δεν είναι ένα στοιχείο γονιδιακό. Ξένο σε αποκαλούν κάποιοι άλλοι ξένοι σε σένα άνθρωποι σε έναν συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, για ένα συγκεκριμένο διάστημα, και με βάση κάποια προσωρινά κριτήρια. Σε λένε ξένο γιατί θέλουν να σου ασκήσουν εξουσία, να σε εκμεταλλευτούν οικονομικά ή αλλιώς. Στη πραγματικότητα η εργασία είναι το βασικό στοιχείο που μας φέρνει κοντά στα πράγματα, οι εργαζόμενοι δεν είναι ξένοι, ξέρουν πως φτιάχνεται το ψωμί που τρως και πως λειτουργούν τα υδραυλικά μέσα στο σπίτι σου, όταν εσένα σου είναι όλα αυτά "ξένα".

Τα πάντα ήταν ξένα κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής σου, εσύ ο ίδιος ειδικά. Ξένο ήταν το στήθος που σου έδωσε για πρώτη φορά γάλα και οποιοδήποτε φαγητό έβλεπες να έρχεται κατά πάνω σου. Ξένες ήταν οι ακαθαρσίες σου. Ξένη ήταν η αίσθηση της ζέστης και του κρύου. Ξένη ήταν η κουβέρτα που την είδες να πέφτει έπεφτε απειλητικά, για να σε σκεπάσει. Ξένα ήταν τα δικά σου χέρια και πόδια μέσα στη κούνια και οι κινήσεις τους. Ξένη ήταν κι γνώση ότι όλα αυτά είναι ένα σώμα, το δικό σου. Κατάλαβες ότι είσαι ένα πράγμα, ένα σώμα, ένας άνθρωπος ενωμένος, κοιτώντας τους άλλους, παρατηρώντας τους για πολύ καιρό. Η ενότητα του υποκειμένου, η ίδια η ουσία της ύπαρξής μας προέρχεται από τους άλλους. Ακόμα όμως και σήμερα, το κατεξοχήν ξένο στοιχείο είσαι εσύ ο ίδιος, ο ίδιος σου ο εαυτός, τα όνειρα που βλέπεις όταν κοιμάσαι, οι παράλογες αποφάσεις σου, τα κίνητρα των πράξεών σου που δεν καταλαβαίνεις, τα πρότυπά σου και οι φιλοδοξίες σου, τα όρια που βάζεις στον εαυτό σου, όλοι αυτοί οι περιορισμοί... όλες αυτές οι ώρες που αναρωτιέσαι αν η ζωή που ζεις είναι πραγματικά η δικιά σου ή κάποια ξένη ζωή. Λοιπόν αυτές τις ώρες χρειάζεσαι τους άλλους, κάνεις σχέσεις, ταξιδεύεις και ψάχνεις πάλι μέσα σε όλους τους άλλους να βρεις τις απαντήσεις στο ερώτημα τι είναι πραγματικά αυτός ο ξένος, ο εαυτός σου.

antifascism/antiracism (Greece) December 20, 2011