Το δαιμόνια ίδιο

Όλοι παραδέχονται μια κινητικότητα στη πολιτική ζωή, μια δυναμική. Νοιώθουν τη συνεχή κίνηση που την κρατάει επίκαιρη, και ζωντανή. Τώρα και πάλι, ο κόσμος συνωστίζεται γύρω από τα μεγάλα επιτελεία... εκεί που τους χλεύαζε, εκεί που είδε ν’ αντανακλά σε μια χειμωνιάτικη βιτρίνα η πραγματική γύμνια της κυριαρχίας... Τώρα όμως αποφασίζει να συμμετάσχει γιατί "έτσι είναι τα πράματα". Τα ζητήματα που του τίθενται είναι τόσα πολλά και τόσο επαναλαμβανόμενα που τα αφήνει να πλημμυρίσουν το κουρασμένο του κεφάλι. Άλλο αν τα νοιώθει ασήμαντα. Μπαίνουν ένας ένας στη κουβέντα ξεχνώντας τι τους απασχολούσε, ξεχνώντας τις ίδιες τις έννοιες και την βιωμένη ιστορία. Αποφασίζουν ότι όσο περίεργα κι αν είναι όλα αυτά, τους οφείλουν να συμβάλουν "για την ανοικοδόμηση του αύριο". Έχουν πέσει δηλαδή για τα καλά στη παγίδα.

Αυτή η συνεχής ροή, η εναλλαγή των χρωμάτων και των εμβλημάτων, αφήνει τα πράγματα εσαεί ίδια. Φωτίζονται στη σκηνή υπερμεγενθυμένοι οι αδύνατοι άνθρωποι, οι υποτιθέμενοι μονομάχοι, που ανήμποροι να αλλάξουν τα δεδομένα δε μπορούν να κρυφτούν. Και δε το προσπαθούν, αντίθετα αποπροσανατολίζουν και δίνουν σημασία στο ασήμαντο. Επιμένουν σ' αυτό και το αναδεικνύουν σε μεγαλειώδες. Παράλληλα τα αφήνουν όλα ανοιχτά μόνο για να τα ξανακλείσουν μετά τη συσπείρωση των μαζών που θα επέλθει και πάλι με μαθηματική ακρίβεια. Στο δυτικό μας κόσμο η επιθυμία καλλιεργείται σε μεγάλα θερμοκήπια μεταλλαγμένων, η εκπλήρωση είναι απαγορευμένη. Εξάλλου το πιο πραγματικό συναίσθημα είναι η ανυπομονησία, στον οποίο τόσο καλά τα καταφέρνει ο καπιταλισμός. Μας αρκεί που ολοκληρώνει πάνω μας το τηλεπολιτικό κατεστημένο (το τηλέ- δεν αφορά μόνο την τηλεόραση αλλά και την απόσταση). Η μακρινή φωνή που μας υπαγορεύει τα τεθειμένα διλήμματα γίνεται η δική μας φωνή και οι προβληματισμός τους γίνεται η προσωπική μας παγίδα. Οι αναμετρήσεις τους, οι φωνές των αρχηγών τους, είναι τελικά ένα ακόμα όπιο για τον λαό. Ο τρόπος που έστησαν για άλλη μια φορά το παιχνίδι είναι υποδειγματικός. Ο δικομματισμός είναι σίγουρα ένα καταπληκτικό εργαλείο για τη μη αλλαγή των πραγμάτων. Σαν τα δύο κολώνες, που έχουν γείρει η μια πάνω στην άλλη και αλληλοσυγκρατούνται αποτρέποντας την λυτρωτική τους κατάρρευση. Αλλά ίσως να τα κατάφερναν το ίδιο καλά με τον πολυκομματισμό. Ίσως η ίδια η μορφή του σύγχρονου κομματικού φαινομένου να μην είναι άλλη από μια συστράτευση που στοχεύει στον αυταρχισμό και στη παρούσα εξαπάτηση, ή ίσως και σε μια μεγαλύτερη, λειτουργώντας ως παράγωγα της αρχής: «ένας αρχηγός, ένα κόμμα, ένα κράτος».

Η αυτοδυναμία των πραγματικά κυρίαρχων δεν θα διαταραχθεί ούτε τώρα. Ο καπιταλισμός, σαν τον Ιανό, θα μας κοιτάξει με ένα άλλο πρόσωπο και θα νοιώσουμε ότι όλα θα πάνε λίγο καλύτερα. Τίποτα δε μοιάζει εφικτό, κι όμως όλοι φαντασιώνονται και φανατίζονται. Και το χειρότερο είναι ότι όποιος και να αναλάβει την εξουσία, δε θα έχει να αντιμετωπίσει κοινωνικές αντιστάσεις μιας και οι δυνάμεις αντίστασης φαίνονται κουρασμένες μετά από τόσα χρόνια νεοφιλελεύθερης απολυταρχίας και αστυνομοκρατίας. Αν ξαναέρθει εκείνη η ίδια "αλλαγή", που αφήνει τα πράγματα ίδια, ας μη ξεχνάμε ότι δεν είναι απλώς σε συνέχεια με όσα προηγήθηκαν, αλλά ο,τι ζήσαμε είναι η αναγκαία προϋπόθεσή της ύπαρξής της. Και οι ισχυροί ξέρουν ότι μια "αλλαγή" σήμερα δε θα ήταν αυτό που τους είχε τρομάξει στο παρελθόν. Θα είναι ένα πιο φιλικό πρόσωπο γι' αυτούς, θα είναι και μια ακόμα επέκταση των εργασιών τους σε βάρος των πολλών φυσικά.

Το ότι το πολιτικό μένει ίδιο, δε σημαίνει μια γενική σταθερότητα. Όλα τα άλλα είναι ένα ζήτημα αν θα μείνουν στη θέση τους. Ο δικομματισμός θα συνεχίσει να οργανώνει το ρεσάλτο του κεφαλαίου στο κράτος και στους όποιους θεσμούς και οι ζημιές που θα επιφέρει θα είναι χωρίς προηγούμενο. Ο επερχόμενος εξαμερικανισμός που ονειρεύονται και οι μεν και οι δε θα αποτελέσει μια ανεπανάληπτη βαρβαρότητα. Δεν υπάρχουν εδώ διλήμματα. συνεχίζουμε τις πτήσεις πάνω από τη πόλη και έχουμε τα μάτια ορθάνοιχτα για την επόμενή εξέγερση, που ακούμε ήδη τις κραυγές της να έρχονται από το μέλλον.

Ο καπιταλισμός, ένας εκμεταλλευτικός μηχανισμός που γεννά τη κοινωνική ανισότητα συνεχίζει ακριβώς ο ίδιος,

άλλοτε με την εξαπάτηση και άλλοτε "με κάθε ειλικρίνεια",

άλλοτε με τον εξοντωτικό ανταγωνισμό και άλλοτε με εξοντωτικότερα μονοπώλια,

άλλοτε με εκβιασμούς και άλλοτε με τη βοήθεια των μμε,άλλοτε με συνωμοσίες και άλλοτε με μεγάλα χαμόγελα,

άλλοτε υποκρινόμενος την πρόοδο και άλλοτε τη συντήρηση, άλλοτε με λογιστές και άλλοτε με γκάνγκστερς,

άλλοτε πατώντας στην αμάθεια και άλλοτε εμπορευόμενη τη γνώση,

άλλοτε σακατεύονταν ολόκληρους πληθυσμούς και άλλοτε εμπορευόμενοι την υγεία,

άλλοτε με τη βούληση των πολιτικών και άλλοτε δολοφονώντας τους,

άλλοτε με τη βούληση των εργατών και άλλοτε εκβιάζοντας την επιβίωσή τους, άλλοτε αγκαλιάζοντας τους μετανάστες και άλλοτε βάζοντάς τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης,

άλλοτε χτίζοντας την εκμετάλλευση πάνω στο ρατσισμό, και άλλοτε χτυπώντας τον, ανοίγοντας έτσι νέες αγορές,

άλλοτε καταστρέφοντας τη φύση και άλλοτε αναδεικνύοντας την ως εμπόρευμα,

άλλοτε στο όνομα μιας αόριστης ανάπτυξης και άλλοτε στο όνομα της δικιάς του κρίσης,

άλλοτε δολοφονώντας ανθρώπους και άλλοτε "απελευθερώνοντας τους",

άλλοτε κηρύσσοντας πόλεμο και άλλοτε υπογράφοντας την ειρήνη του εμπορίου,

άλλοτε ισοπεδόντας αιωνόβιους εξουσιαστικούς μηχανισμούς (για να στήσουν τους δικούς τους) και άλλοτε συνεργαζόμενος μαζί τους,

άλλοτε με το Χίτλερ ενάντια στο Στάλιν, και άλλοτε νικώντας με πυρηνικά,

άλλοτε με την αντικομουνιστική προπαγάνδα και τώρα με την αυτοκρατορία.