Darwin

“μοιάζει σαν να ομολογώ φόνο, αλλά πιστεύω ότι τα είδη αλλάζουν”
Ο Δαρβίνος παρατηρώντας στα Καλαπάνγκος

200 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την γέννηση του Δαρβίνου. Δύο ολόκληροι αιώνες μέσα στους οποίους οι επιστήμονες εργαζόμενοι εντός του Δαρβινικού υποδείγματος έχουν διανύσει τεράστιες αποστάσεις επιστημονικής γνώσης. Είναι απίστευτο λοιπόν που σήμερα ο Δαρβίνος θεωρείται στις συνειδήσεις των ανθρώπων μια προκλητική και αμφισβητούμενη προσωπικότητα και που στην Αμερική που αποτελεί τη ναυαρχίδα του παγκόσμιου επιστημονικού πνεύματος, η επιστήμη του δέχεται έντονη επίθεση.
Πέραν της επιστημονικής οφειλής στο Δαρβίνο, θα ήθελα να σταθώ σε μια άλλη οφειλή σ’ αυτόν, μιας και η πρώτη ονομασία της εξέλιξης ήταν «μεταστοιχείωση»: όπως ο Δαρβίνος έδειξε την μεταστοιχείωση του φυσικού κόσμου που έπληξε την θεϊκή αιώνια τάξη, έτσι και ο Νίτσε έδειξε την μεταστοιχείωση των αξιών. «Άλλοτε αναζητούμε να αφυπνήσουμε το αίσθημα της κυριαρχίας του ανθρώπου με την ιδέα της θεικής του καταγωγής: αυτό το μονοπάτι είναι τώρα απαγορευμένο, γιατί στην εισοδό του στέκει ο πίθηκος» Nietzsche, Χαραυγή #49. ο Φουκώ συμπληρώνει ότι «η ιστορία μαθαίνει να γελάει με τον στόμφο που συνοδεύει την καταγωγή». ο Δαρβίνος έδειξε ότι ο θεός αλλάζει μαζί με τις κοινωνικές αξίες. Αυτό είναι ο θάνατος ενός συγκεκριμένου θεού.

Μπορούμε να δούμε την έκδοση της καταγωγής των ειδών το 1859 ως ένα οριακό γεγονός για το θάνατο αυτό. Ο Marx είδε τη μεταστοιχείωση των κοινωνικών σχέσεων με βάση την οικονομική εκμετάλλευση. Μάλλον γι’ αυτό το λόγο ήθελε να αφιερώσει το κεφάλαιο στον Darwin, τιμή που η φοβισμένη ιδιοφυία φοβήθηκε να αναλάβει παίρνοντας πάντα τις αποστάσεις του από τον κοινωνικό δαρβινισμό. Ο Δαρβίνος κράτησε τις επιστημονικές του παρατηρήσεις κρυφές για μια ολόκληρη δεκαετία και περίμενε άλλο τόσο για να δημοσιεύσει τον προορισμό του ανθρώπου. Και μάλλον τελικά αυτός του ο φόβος ήταν δικαιολογημένος.
Η αναφορά του Δαρβινισμού πρέπει επιτέλους σήμερα να σταματήσει να ακούγεται σαν ομολογία φόνου και αυτή η ιεροεξεταστική αντιμετώπιση του να σταματήσει και να αποκατασταθεί φιλοσοφικά και επιστημονικά η προσωπικότητα του ως ενός από τους μεγαλύτερους επαναστάτες του παγκόσμιου πνεύματος.

Ο Δαρβίνος να γίνει τέλος υπόδειγμα για κάθε επιστήμονα στο τρόπο που έφτασε στα όρια του κόσμου και της γνώσης της εποχής του... παρατηρόντας(!) για να δεί τελικά τον κόσμο αλλίως, να προσεγγίσει το ίδιο το αντικείμενο χωρίς προκαταλήψεις, όπως πραγματικά είναι. Δοκιμάστε αγαπητοί συνάδελφοι να κάνετε το ίδιο με τα τελευταία φαινόμενα που συμβαίνουν στη πόλη. Και επιτέλους, διαβάστε τον Μαρξ, το Φρόιντ, το Νίτσε και το Δαρβίνο... και μετά βγείτε έξω, γουρλώστε τα μάτια και καταγράψτε τα φαινόμενα, μόνο έτσι θα κατανοήσετε και αυτά και μέσα απ΄αυτά το δικό σας ρόλο: ενάντια στα φαινόμενα.