4/3/09

Να σταματήσουμε την έκθεση «σώματα» στο Γκάζι

Ή αλλιώς... και πάλι για το χρέος της Αντιγόνης

Η είδηση στο τύπο:
Μια έκθεση διαφορετική από τις άλλες, που προσφέρει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να παρατηρήσουν από κοντά το σκελετικό, αναπαραγωγικό, αναπνευστικό, μυϊκό, κυκλοφορικό, καθώς και άλλα συστήματα του ανθρώπινου σώματος, εγκαινιάστηκε προχθές στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 100, Γκάζι). Το κοινό, με έντονη διάθεση για εξερεύνηση, ξεναγήθηκε στην ανατομία και στις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος μέσα από δείγματα σωμάτων διατηρημένων με μια επαναστατική τεχνική η οποία ονομάζεται πολυμερής συντήρηση: ο ανθρώπινος ιστός διατηρείται μόνιμα χάρη στη χρήση υγρής σιλικόνης η οποία, ύστερα από ειδικές επεξεργασίες, στερεοποιείται. Η έκθεση με τίτλο «Βodies» θα φιλοξενείται στην Τεχνόπολη ως τις 10 Μαΐου. Στην Αθήνα παρουσιάζονται 217 εκθέματα, 17 ολόκληρα σώματα και 200 όργανα από τα εργαστήρια του Ιατρικού Πανεπιστημίου Dalian Ρlastination της Κίνας.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
Η απάντηση:
Σε ποιους ανήκουν αυτά τα παραμορφωμένα πτώματα που τα παρουσιάζουν μπροστά μας σαν απλά πράγματα; Γιατί ο δήμαρχος, οι φορείς, οι καλιτεχνικές στήλες των εφημερίδων μας καλούν να δούμε γδαρμένους πολιτικούς κρατούμενους να κρατάνε ρακέτες; Θα επιτρέψουμε σ’ αυτή τη φρίκη να περάσει και από την Αθήνα; Για να μη γίνει η τέχνη άλλοθι του φασισμού και της χυδαιότητας, οι καλλιτέχνες της απελευθερωμένης Λυρικής Σκηνής συνεδριάζουν για το θέμα τη Τετάρτη στις 7 στο Αμφιθέατρο Γκίνη στο Πολυτεχνείο.
Για να υπογραφές μέσω διαδικτύου στο:
http://mysite.verizon.net/vzexqyla/anti-bodies-virtual-picket-line/id4.html

Foucault:
Βιοπολιτική: Η μορφή πολιτικής στην οποία, "η φυσική ζωή έχει αρχίσει να εγκλίεται στούς μηχανισμούς και τους υπολογισμούς της κρατικής εξουσίας"
Agamben
"Η μοντέρνα πολιτική δεν είναι τόσο ο εγκλεισμός της ζωής στην πόλη, καθεαυτός παλαιότατος, ούτε απλά ότι η ζωή ως τέτοια γίνεται ένα διακεκριμένο αντικείμενο υπολογισμών και προβλέψεων της κρατικής εξουσίας. Πιο αποφασιστικό είναι πρόπάντων ότι, συγχρόνως με τη διαδικασία κατα την οποία η εξαίρεση γίνεται παντού ο κανόνας, ο χώρος της γυμνής ζωής, τοποθετημένος αρχικά στο περιθώριο της τάξης, φτάνει βαθμιαία να ταυτιστεί με τον πολιτικό χώρο και εσωκλεισμός και αποκλεισμός, εσωτερικό και εξωτερικό, βίος και ζωή, δίκαιο και γεγονός, είσέρχονται σε μιά ζώνη μη αναγώγιμής δυσδιακριτότητας"

Όταν ο Λεονάρντο Νταβίντσι σε μια σκοτεινή εποχή έκανε ανατομικά σχέδια το έκανε ερευνώντας και φέρνοντας μια φωτισμένη εποχή στην οποία δε θα μπορούσε να φανταστεί προφανώς ότι θα τον χρησιμοποιούσαν κάποιοι νομιμοποιητικά σε ένα τσίρκο φρίκης ανώνυμων πτωμάτων για χοντρά πορτοφόλια. Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς που χώθηκε μέσα σε κόκκαλα ζώων και τα καθάριζε τραγουδώντας μοιρολόγια μπροστά σ’ ένα έκπληκτο κοινό ήθελε κάτι να πει που δεν είναι καθόλου τυχαίο ως προς τα αναγκαία μέσα που χρησιμοποίησε. Η μοντέρνα τέχνη οφείλει σ’ ένα βαθμό να φτάνει στα όρια αυτή την ιδιόρρυθμη ελευθερία που της δίνουν και να μας σοκάρει, να μας προκαλεί, να μας φέρνει αναγούλα για την φρίκη που συγκαλύπτει η κοινωνική ανελευθερία. Η αρχή δεν μπορεί πάρα να είναι η ελευθερία της τέχνης (όπως και της έκφρασης εν γένει), σε ένα εικονικό επίπεδο μπορείς να είσαι όσο μακάβριος απαιτεί το επιχείρημα σου, το κριτήριο της βαρβαρότητας βρίσκεται στη κοινωνική λειτουργία που επιτελεί το έργο. Παράδειγμα: Το Σάλο του Παζολίνι, αποτυπώνει τις φρικτές παραστάσεις του Μαρκησίου ντε Σαντ, θέλοντας να μεταφέρει την καταγγελία του Σαντ για το μηχανιστικό πρότυπο της εποχής του στη ναζιστική φρίκη. Το αριστουργηματικό αποτέλεσμα δικαιώνει τον καλλιτεχνικό χαρακτήρα του έργου. Λοιπόν, πριν λίγα χρόνια διέρρευσαν φωτογραφίες από τις φυλακές του Ιράκ (Αμπουγκράι) με βασανιστήρια στους αιχμαλώτους. Οι φωτογραφίες που τράβηξαν οι νεαροί πεζοναύτες για σαδιστική διασκέδαση ήταν συμπτωματικά πανομοιότυπες με σκηνές της ταινίας του Παζολίνι. Αυτές οι φωτογραφίες, δικαίωσαν ακόμα μια φορά την ταινία, όσο για τους βασανιστές φωτογράφους γνώρισαν τη παγκόσμια κατακραυγή. Σκεφτείτε τώρα το ενδεχόμενο αυτές οι φωτογραφίες να παρουσιάζονταν στο δήμαρχο μας ως καλλιτεχνικές και αυτός να αποφάσιζε να τις εκθέσει. Νομίζω ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα.
Μας παρουσιάζουν πτώματα χωρίς ταυτότητα. Γυμνά από πρόσωπο και παρελθόν. Τα βλέπουμε να κρατάνε ρακέτες και μπαστούνια του γκολφ και δε ξέρουμε αν πρόκειται για τους θλιμμένους ήρωες του Σολζενίτσκιν που υπέφεραν για τις πολιτικές τους ιδέες και πέθαναν από εξάντληση σ’ ένα από τα σύγχρονα κινέζικα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι λακωνικές δηλώσεις των υπευθύνων της έκθεσης δε μας βοηθούν να καταλάβουμε πως αγόρασαν αυτά τα πτώματα, αν και πόσοι συναίνεσαν, και με ποιες διαδικασίες συναίνεσης. Πως επιτρέπουν οι αρχές των χωρών που έχουν σαφείς νόμους για το σεβασμό των νεκρών ένα τέτοιο θίασο φρίκης; Δεν με κάνουν θρησκευτικές προκαταλήψεις για τους νεκρούς να συντάσσομαι ενάντια στην έκθεση αλλά το ότι αυτή αποτελεί μια κρίσιμη διαλεκτική στιγμή στο ζήτημα της ελευθερίας της τέχνης, της επιστήμης και της έκφρασης εν γένει. Η τέχνη, που, παρά τις προκηρύξεις για το αντίθετο, δεν είναι νεκρή, οφείλει να υποβάλλεται σε αυτοέλεγχο, όχι για να συμφωνήσει με την επιβαλλόμενη εικόνα του κόσμου, στην οποία οφείλει να εναντιώνεται, αλλά στο να μη καταλήξει κομμάτι αυτού του φρικτού κόσμου. Η ίδιοι οι καλλιτέχνες δε μπορούν να επιτρέπουν αυτή η προσωρινή ελευθερία να γίνεται μια αισθητική θρίλερ που υπόσχεται ψυχαγωγία, ούτε να λειτουργεί ως άλλοθι του απανθρωπισμού του ανθρώπου, της μείωσης των αντανακλαστικών ως προς το τι μπορεί να υποστεί ο άνθρωπος. Αφού η κοινωνία υποφέρει τη χώνεψη αυτού του κρέατος, με τη πρώτη αφορμή θα στραφεί και ενάντια στις πραγματικές καλλιτεχνικές και κοινωνικές αξιώσεις για ελευθερία.
Σε ένα επίπεδο αναπαράστασης η έκθεση δημιουργεί κοινωνική ανοχή σε τέτοιες πραγματικότητες. Σ’ ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι ή σ’ ένα έργο τέχνης είναι σαφές ότι πρόκειται για κάτι εικονικό, άρα δεν σε κάνει να ανέχεσαι π.χ. ένα φόνο, αλλά σου δείχνει πως είναι, αντίθετα με όσα υποστηρίζουν συντηρητικές φωνές το αποτέλεσμα είναι να σε ευαισθητοποιεί. Εδώ όμως, που είναι όλα πέρα για πέρα πραγματικά, το κοινό εκπαιδεύεται να θεωρεί δεδομένες τις εικόνες πτωμάτων. Να εκλαμβάνει το ανθρώπινο σώμα ως κάτι αναλώσιμο, χρηστικό, να απομακρύνεται από το σώμα που ο μοντερνισμός παλεύει να αποκαταστήσει και να ξαναβρίσκει μέσα από τη μεταμοντέρνα αλλοίωση καταφύγιο και πάλι σε φανταστικές υπερβατικότητες. Τα τεμαχισμένα παιδιά στο σχολείο που βομβάρδισε το Ισραήλ, η σκέψη του τι θα γινόταν αν η χειροβομβίδα πριν τρις μέρες είχε πέσει μέσα στο στέκι μεταναστών είναι οι οριακές παραστάσεις που οφείλουν να μας αγανακτούν και να μας κάνουν να αντιδρούμε. Ότι μας συμφιλιώνει με τη φρίκη, είναι εχθρικό στην κοινωνική μας συγκρότηση και επικίνδυνο.
Μάθαμε στο σχολείο να εκτιμάμε τον αγώνα του Πάτροκλου για το πτώμα του Αχιλλέα, μάθαμε να αγαπάμε την Αντιγόνη που επέλεξε να πάει κόντρα στον νόμο για να θάψει τον αδερφό της. Ας λυτρώσουμε αυτά τα σώματα, ας επιτρέψουμε στο ανθρώπινο σώμα να πεθάνει κανονικά. Κόντρα στον εξουσιαστικό παραλογισμό, ας τους προσφέρουμε μια ανθρώπινη και αξέχαστη κηδεία.

http://en.wikipedia.org/wiki/BODIES..._The_Exhibition
http://www.bodiestheexhibition.com/bodies.html
http://www.bodiesinathens.gr/gr/index-text.php
http://english.ucdavis.edu/people/directory/hlhsu/02%20Hsu_Lincoln.pdf
http://ventetta.blogspot.com/2009/02/bodies.html
http://www.lifo.gr/blogs/u2334/15008
http://mysite.verizon.net/vzexqyla/anti-bodies-virtual-picket-line/id4.html ΄
http://morristsai.com/2008/02/abcs-2020-to-air-investigative.html
http://travel.nytimes.com/2006/08/08/business/worldbusiness/08bodies.html
http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5637687

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου